Bıngıldak Nedir?

Bıngıldak; bilimsel adıyla fontanel.

Bebeğin kafa kemiklerinin birleşme noktaları arasındaki bağ dokudan oluşan bölgeye denir.

Bebekler kafalarındaki bu yumuşak noktalarla dünyaya gelir.

Eğer yenidoğan bebeklerle ilgili fazla deneyiminiz yoksa bu noktalar endişeye kapılmanıza neden olur.

Ancak rahat olun.

Bıngıldağa kolay kolay birşey olmaz ve bebeğin normal gelişim sürecinde genellikle hiçbir müdahaleye gerek kalmadan kendi kendine kapanır.

Bebeklerde Kaç Tane Bıngıldak Vardır?

Çoğu kişi, bebeğin başının tam tepesindeki yumuşak noktayı bıngıldak olarak tanır.

Aslında bebeklerin başında 6 adet bıngıldak vardır.

Bunların ön ve arka olmak üzere sadece iki tanesi elle fark edilebilir.

Stanford Üniversitesi tarafından yayınlanan makalede de anlatıldığı üzere genelikle ön fontanel, bıngıldak olarak bilinir.

Ön Bıngıldak

Burası kafatasının 2 ön ve 2 yan kemiğinin birleşme noktasıdır.

En geniş yumuşak nokta burasıdır. Baklava şeklindedir.

Doğumda ön bıngıldağın ortalama büyüklüğü 2.1 cm’dir. Tabii bu bebeğe göre değişir, daha büyük ya da daha küçük olabilir.

Ön bıngıldak 18-24 ay civarında tamamen kapanır.

Arka Bıngıldak

Burası kafatasının 2 yan kemiği ile 2 arka kemiğin birleşme noktasıdır. Küçük bir üçgen şeklindedir.

Doğumda genellikle 1 cm’den küçük bir açıklıktır.

Arka bıngıldak bebeğin yaşamının ilk aylarında kapanır.

Bıngıldak Ne İşe Yarar?

Bıngıldaklar bebeğin kafatasında, kemiklerin henüz büyüyüp birleşmediği noktalardaki açıklıklardır ve iki ana görevleri vardır.

Doğuma kolaylık sağlar:

Bebeğin doğarken doğum kanalından geçmesi sert bir kafatası ile mümkün olamaz. Bu nedenle bebek doğmadan önce kafatası tam anlamıyla gelişmez, son şeklini almaz.

Birbiriyle bütünleşmemiş kafatası kemikleri ve aradaki esnek doku yani bıngıldaklar sayesinde bebeğin kafası dar olan doğum kanalından zarar görmeden geçer.

Bıngıldaklar sayesinde kafatası kemikleri birbirine yaklaşır, bebeğin kafası doğum kanalının şeklini alır ve bu sayede de doğum gerçekleşir. Bu şekilde bebeğin beyni hiçbir zarar görmez.

Büyüme için ortam sağlar:

Yenidoğan bir bebeğin başı küçüktür. Ancak yaşamın ilk iki yılında hızla büyür.

Kafatası kemiklerinin arasındaki açıklıklar, beynin ve kafanın hızlı gelişimine imkan tanır.

Bıngıldağa Dokunmak Tehlikeli Midir?

Bıngıldaklar, bebeğin kafatasında kemikler arasındaki boşluklar olsa da bu boşlukları kapatan, beyni ve yumuşak dokuyu koruyan sert bir beyin zarı vardır.

Bıngıldaklar üç katmanlı olacak şekilde korunur:

• Beyin zarı
• Saç derisi
  
• Saç

Bıngıldağa dokunmak tehlike oluşturmaz.

Bebek kadar narin bir varlığa her koşulda nazik ve yumuşak davranmak gerekir.

Nazik oldukça bıngıldağa dokunmak konusunda korkulacak herhangi bir durum yoktur.

Yani,

• Bebeğin başına dokunabilirsiniz.
• Saçını ve başını yıkayabilirsiniz.
• Bebeğin saçını tarayabilirsiniz.
• Bebeğe saç bandı takabilirsiniz.
• Diğer çocuklarınızın, yaşlarına göre sizin gözetiminizde bebeğinize dokunmasına ve bebeğinizi kucaklamasına izin verebilirsiniz.

Bıngıldaklar Ne Zaman Kapanır?

Kafatası kemikleri çocukluk çağı boyunca tamamen kapanmaz çünkü beyin ve bedenin büyümek için alana ihtiyacı vardır.

Ancak zamanla kemikler boşlukları dolduracak noktaya kadar büyüdüğünde, doktorlar artık o boşlukları hissetmemeye başlar. İşte bu, bıngıldakların kapandığı zamandır.

Tüm bıngıldaklar aynı zamanda kapanmaz. Ama yaklaşık iki yıllık bir zamanda kapanma işlemi tamamen bitmiş olur.

Arka bıngıldak, yaklaşık 6 hafta ile 3 ay arasında kapanır.

Ön bıngıldak ise kapanmaya 6. ay civarında başlar. Tamamen kapanması 18-24 ayı bulabilir.

Bu zamanlar ortalama değerleri gösterir. Bebekten bebeğe kapanma süreleri değişebilir.

Bıngıldakla İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bıngıldak normalde düzdür. Ancak görünümündeki bazı değişiklikler bebeğin sağlığıyla ilgili ipuçları verebilir.

Şimdi bunlara bir göz atalım.

Bakalım bu yumuşak noktalardaki değişiklikler neler anlatıyor?

Bıngıldakta Çökme

Bıngıldağın içe doğru hafif eğri yapması normal bir durumdur. Ancak bebeğin başının içine doğru çökmesi, bir doktordan görüş almanızı gerektirir.

Bu durumun genellikle sıvı kaybına işaret ettiği düşünülür. Bu da yenidoğan bir bebek için sağlıklı bir durum değildir.

Yenidoğan bir bebek şu durumlarda sıvı kaybı yaşayabilir:

• Yeterince süt emmez ya da formül mama içmez.
• Kusma, ishal ya da ateş nedeniyle su kaybı yaşayabilir.
• Bulunduğu ortam aşırı sıcak olabilir.

Sıvı kaybının diğer belirtileri ise;

• Aşırı uyku hali,
• Ağız kuruluğu,
• Huzursuzluk,
• Yeterince idrar üretememek ve
• Gözyaşı olmadan ağlamaktır.

Bu gibi işaretlerin varlığı durumunda doktorunuza başvurmanız gerekir.

Bıngıldakta çökme konusunu yazının devamında detaylarıyla bulabilirsiniz.

Bıngıldakta Şişme

Bebek ağlarken bıngıldağın hafif kabarması bebekte yanlış giden bir duruma işaret etmez.

Ne var ki; bebeğin ağlaması durduktan ve dinlenmeye geçtikten sonra da bıngıldağın kabarmaya devam etmesi ya da şişmesi, bir sağlık sorununun belirtisi olabileceği için hemen doktora başvurmakta yarar var.

Şişmiş/kabarmış bir bıngıldak,

• Kafa içinde su toplanması,
• Menenjit gibi durumlara işaret edebilir.

Panik olmadan önce lütfen bebeğinizi güvendiğiniz bir doktora gösterin ve konuyla ilgili bebeğinize özel bilgi alın.

Bıngıldağın Büyük Olması

Normalden çok büyük ya da beklenen zaman dilimi içinde kapanmayan bıngıldak da,

• Tiroit bezinin yetersiz çalışması,
• Kemik gelişiminin yetersiz olması gibi durumlara işaret edebilir.

Böyle bir durumda bebeğinizi hemen bir doktora götürün.

Bıngıldağın Erken Kapanması

Kafatası kemiklerinin erkenden bir araya gelip kapanması bebeğin bazı sağlık sorunları yaşadığına işaret edebilir.

Böyle bir durum fark edildiğinde mutlaka doktora danışmak gerekir.

Çünkü bu durum,

• Kafatasında sütür adı verilen eklemlerin erkenden kapanarak,
• Beynin büyüyüp gelişmesine engel olan bir hastalığı (kraniyosinostoz) anlatıyor olabilir.

Kraniyosinostoz bebeğin beyin gelişimini ve başının şeklini etkileyebilir. Ayrıca bebeğin kafatasının içinde basınç yaratabilir. Bu durumda mutlaka uzman bir doktorun müdahale etmesi gerekebilir.

Bazen bebeğin başındaki bıngıldakları hissetmek zor olabilir. Fakat bu kapandıkları anlamına gelmez.

Şüphe duyduğunuz bir durum olduğunda doktorunuza danışıp gerekli kontrolleri yapmasını isteyebilirsiniz.

Bıngıldağın Erken Kapanması Normal Midir?

Bıngıldakların normalden erken kapanması birtakım komplikasyonlara işaret ediyor olabilir.

Bıngıldakların erken kapanması nedeniyle kafa içi basınç artar.

Bu da,

• Kraniyosinostoz,
• Olağandışı kafatası gelişimi ve
• Kafa şekli gibi durumlara yol açabilir.

Lütfen böyle bir durumda hiç vakit kaybetmeden bir doktora danışın.

Bıngıldak Çökmesi Neden Olur?

Bıngıldak çökmesinin genelde iki nedeni vardır.

Sıvı kaybı ve yetersiz beslenme.

Sıvı Kaybı ve Bıngıldak Çökmesi

Bebeklerin yetişkinlere oranla sıvı kaybı riski daha fazladır.

Bebek hasta olursa ya da beslenmesiyle ilgili bir sıkıntı yaşarsa, sıvı kaybı durumu hızla gelişebilir.

Sıvı kaybı cİddİ bİr durumdur ve doktor müdahalesİ gerektİrİr

Sıvı kaybının bıngıldak çökmesine ek olarak belirtileri şunlardır:

• Kuru mukoza zarı, dudaklar ve cilt
• Normalden daha az ıslak bez
• İçe çökük gözler
• Koyu renkli idrar
• Ağlarken gözyaşı olmaması
• Halsizlik ve uykulu hal
• Hızlı ya da zorlu nefes
• Alacalı ve soğuk el ve ayaklar

Yetersiz Beslenme ve Bıngıldak Çökmesi

Yetersiz beslenme, bebeğin anne sütü ya da formül mamadaki besleyici öğeleri bünyesine alamamasından kaynaklanan bir durumdur.

Bu genellikle,

• Beslenme sorunları,
• Gıda intoleransları ya da
• Genetik nedenlerden kaynaklanabilir.

Yetersiz beslenme, bebeğin bıngıldağının içe çökmesinin bir diğer nedeni olabilir.

Gelişimsel gerilik ya da gelişim sorunlarına yol açabilir.

Yetersiz beslenmenin bıngıldak çökmesine ek olarak bazı belirtileri şunlardır:

• Kilo kaybı
• Ciltte buruşukluk
• Kilo kaybına bağlı olarak yanaklarda çöküklük
• Sık sık hastalanma (ishal, öksürük, idrar yolları enfeksiyonu vs)
• Ayaklarda ödem
• İçe çökük karın bölgesi

Çökük Bıngıldak Nasıl Teşhis Edilir?

Bebeğin ilk 2 yılındaki düzenli doktor kontrollerinde çocuk doktoru mutlaka bıngıldak noktasını kontrol eder.

Ebeveynlerin de bebeğin bıngıldak noktasında herhangi bir farklılık görmesi durumunda mutlaka doktora danışması gerekir.

Bebeğimin Bıngıldağı Neden Atıyor?

Bebeğin bıngıldağının nabız gibi atması, çok sık rastlanan bir durumdur ve endişelenmeyi gerektirmez.

Bebeğin bıngıldağının atması, bebeğin kalp atışları ile uyumludur.

Yani tutarlı bıngıldak atması, bebeğin kalbinin de normal olduğu anlamına gelebilir.

Ancak her ne kadar endişelenmeyi gerektirmese de, bıngıldağın atmasının aşırı derecede belirgin olduğunu düşünüyorsanız bir an önce doktorunuza başvurun.

Yenidoğan bebeklerle ilgili temel konuları da içeren Yenidoğan Bebek Zorlukları adlı makalemizi okumak isteyebilirsiniz.

Umarım size fayda sağlayan bir içerik okuduğunuzu düşünüyorsunuzdur ve yorumlarınızla katkıda bulunursunuz. Deneyimlerinizden faydalanmak bizi mutlu edecek ve kendimizi geliştirmemizi sağlayacaktır. Teşekkürler.

Kaynaklar: stanfordchildrens.org, verywellfamily.com, healthline.com, parenting.firstcry.com