Baş kontrolü ya da diğer bir deyişle bebeğin başını tutma becerisi; gelişimsel kilometre taşlarından biri. Ve hangi becerilere zemin oluşturabilir biliyor musunuz? Oturma, emekleme, yuvarlanma ve dahası…
Ebeveyn olarak bebeğin boyun kasları üzerinde hakimiyet geliştirmesini kaygı içinde bekleyebilirsiniz.
Yenidoğan bebeğinizi birileri kucağına aldığında “lütfen başını destekle” diye heyecanla o kişiyi uyarıyor olabilirsiniz. Bunlar çok normal.
Merak etmeyin en geç 3 ay içinde bebeğiniz başını dik tutabilmesi için gereken gücü edinmiş olacak. Tam kontrolü ise genellikle yaklaşık 6. ayda edinecek.
Ancak şunu hep aklınızda tutun. Söz konusu ebeveynlik ve bebek olunca “normal” kavramı çok geniş bir aralıkta ele alınmalı. Şöyle ki örneğin sizin bebeğiniz henüz ilk günden güçlü bir boyuna ve dolayısıyla güçlü bir baş tutuşa sahip olabilir. Arkadaşınızın bebeği içinse durum belki de çok farklıdır.
Bu yazıda bebeklerde baş kontrolü konusunu araştırdık. Sorularınıza cevap bulabilmeniz dileğiyle iyi okumalar…
Bir Bebek Destek Olmadan Başını Ne Zaman Tutabilir?
Bebeğiniz yaklaşık 1 aylık olduğunda başını yukarı kaldırabilir.
Yaklaşık 3-4 aylık olduğunda da başını tutabilir.
6. aya doğru bebeğin boyun kasları başını tamamen tutabilmesine izin verecek kadar gelişmiş olur. Bebek ayrıca başını bir taraftan diğer tarafa kolaylıkla çevirir.
Baş Kontrolü Neden Önemli?
Baş kontrolünün gelişimi bebek için önemli bir gelişimsel kilometre taşıdır.
Baş kontrolü gelişen bebek başka bazı becerilerin altyapısını belli bir oranda sağlamış olur.
Oturmak, ayakta durmak, emeklemek, yuvarlanmak ve hatta yürümek bunlardan bazılarıdır.
Ayrıca baş kontrolü bebeğin normal geliştiğini de gösterir.
Başı tutma becerisi bebeklerde görme becerisinin gelişimine de yardım eder. Bebeklerde Görme: Ebeveyn Soruları ve Cevapları yazısına buradan ulaşabilirsiniz.
Bebeklerde Baş Kontrolü Nasıl Gelişir?
Bebeklerde baş kontrolü kas gelişimiyle paralel ilerler. Yavaş yavaş ve aşama aşamadır.
Şimdi bu aşamalara yakından bakalım:
1-2. Ay
Bu aylarda bebeğinizi karınüstü yatırdığınızda (elbette bu aylarda bebeği karın üstü pozisyonda yalnız asla bırakmamalısınız) başını tuttuğuna tanık olabilirsiniz.
Bebek başını bir taraftan diğer tarafa dahi çevirebilir.
6-8. haftalara geldiğinizde ise bebek sırtüstü yatarken başını kaldırabilir.
Kucağınızda dik pozisyonda konumlandırdığınız bebek, başını tutmaya çalışabilir. Ama unutmayın bebeğin boyun kasları yine de çok güçlü değildir. Bebeği yormamak, zorlamamak konusunda dikkatli olmanız gerekir.
3-4. Ay
Bu aylarda bebeğin baş kontrolünde belirgin bir ilerleme olur.
Bebek karınüstü pozisyonda başını yaklaşık 45 derece açıda kaldırabilir ve bu açıda bir süre tutabilir.
Bebeğinize çeşitli oyunlar ya da egzersizlerle destek olabilirsiniz.
5-6. Ay
Artık bebek boyun kaslarının iyice geliştiği bir dönemde.
Başını hiç sorun yaşamadan kaldırabilir ve tutabilir.
Oturur pozisyonda başını öne doğru uzatabilir. Ayrıca etrafa göz gezdirirken başını daha güçlü kontrol edebilir.
Baş Kontrolünün Ardından Bebek
Neler Yapabilir?
Baş kontrolü önemli bir gelişim aşaması. Bu aşamaya ulaşan bebeğin daha karmaşık bedensel hareketlere geçiş yapabildiğini görebilirsiniz.
Bunlar:
- Oturmak
- Yuvarlanmak
- Emeklemek
Bebeğin katı gıdaya geçiş sürecinden önce baş kontrolünü sağlamış olması özellikle önemli.
Çünkü burada da sık sık söz ettiğimiz gibi katı gıdaya başlamadan önce bebeğin rahatlıkla dik oturabiliyor olması gerekir.
Bebeğin Başını Tutabilmesine Nasıl
Destek Olurum?
Bebek doğumun ardından kendi normal sürecinde baş kontrolünü sağlar. Burada kaygı verici herhangi bir durum yok.
Ancak dikkat etmemiz gereken noktalar var.
Şöyle ki: Bebeğin doğumda boyun kasları henüz tam gelişmemiştir. Bu da baş kontrolünü etkileyen bir durum elbette.
Bu nedenle bebeği kucağınıza aldığınızda hem boynunu hem de başını desteklemeniz gerekir.
Boyun kasları ve baş kontrolünün gelişimini hızlandırmak için yapabileceğiniz çok birşey olmasa da birkaç basit yöntemle bebeğe destek vermeniz mümkün.
Karınüstü aktiviteyi ihmal etmeyin
Karınüstü pozisyon bebeğin boyun kaslarının, kollarının, bacaklarının, gövdesinin güçlenmesini destekler.
Lütfen karınüstü pozisyonda bebeğin güvende ve rahat olduğundan emin olun.
Oturma Egzersizleri Deneyin
Bebek yaklaşık 3 aylık olduğunda oturma egzersizlerine başlayabilirsiniz.
Burada önemli olan bebek otururken başının ve boynunun uygun şekilde desteklenmesi.
Bebeği asla bir koltukta ya da herhangi bir yerde yalnız bırakmayın. Çünkü henüz vücut kontrolünü sağlayamayan bebek düşebilir, devrilebilir.
Bebeğe Gözlem Yapması İçin Fırsat Tanıyın
Bebeği kucağınızda oturtun. Yüzü dışarı dönük olsun. Ve bırakın bebek önünde akıp gidenlere tanıklık etsin.
Bebeğinizle Küçük Oyunlar Oynayın
Bebeğiniz 4 ya da 5 aylık olduğunda küçük oyunları hayatınıza daha sık dahil edebilirsiniz.
Örneğin bebeği sırtüstü yatırın. Bebeği kollarından tutarak son derece nazik bir şekilde hafif yukarı kaldırın. Ve o sırada komik suratlar yaparak onu eğlendirin.
Bebeğinizi Sık Sık Övün
Bebeğinizi sözle, mimikle, ses tonunuzla ve hareketlerinizle desteklemeyi ihmal etmeyin.
Gelişimin her basamağı bebek için özel ve çok da kolay değil.
Bir bebek için sevilmek kadar sevildiğini, desteklendiğini ve öncelik sahibi olduğunu bilmek de önemli.
Bebeğim Başını Tutamıyor. Ne Yapmalıyım?
Bebeğin zamanı geldiğinde başını tutamaması nadir rastlanan bir durum.
Bu durum bebeğin boyun kaslarının zayıf olması ve başı destekleyememesi nedeniyle olur.
Arkasında, mutlaka doktor kontrolü ile değerlendirilmesi gereken,
- serabral palsi,
- prematüre doğum ya da
- düşük doğum kilosu gibi bir neden yatabilir.
Bebeğiniz yaklaşık 4 aylık veya daha büyük olup başını tutamıyorsa, mutlaka zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna ya da varsa doğumdan itibaren bebeği takip eden doktorunuzla görüşün.
3 Aylık Bebek Neden Boynunu Tutamıyor?
Bebekler gelişimsel kilometre taşlarına farklı zamanlarda ulaşır. Bu demektir ki sizin bebeğinizin baş kontrolünü sağladığı zaman başka bebeklerinkinden farklı olabilir.
Ne var ki bebeğiniz 3 aylık olduğu halde boyun kaslarının gelişimi ve baş kontrolü ile ilgili kaygılarınız varsa vakit geçirmeden doktorunuzla iletişime geçmenizde fayda var.
Kaygılarınıza teslim olmadan önce şu soruları cevaplamanızı öneririz.
- Bebek prematüre mi doğdu?
- Diğer gelişimsel kilometre taşları konusunda doktorunuz neler söylüyor?
- Bebek rahat besleniyor mu?
- Sizinle iletişim kuruyor mu?
Bebekle ilgili gözlemlerinizi mutlaka not alın. Doktor görüşmenizde bu notlar üzerinden doktorunuza bilgi vermeyi ihmal etmeyin.
Amerikan Pediatristler Akademisi’ne (APA) göre de zayıf baş kontrolü ya da zayıf boyun kasları durumu bir pediatrist tarafından değerlendirilmeli.
Bebeğiniz yaklaşık 3-4 aylık olduğunda desteksiz başını tutamıyorsa, bu mutlaka kaygı verici bir durumun varlığına işaret etmez. Ne var ki her zaman uzman eşliğinde ilerlemenin faydası var.
APA uzmanları zamanında baş kontrolü sağlayamayan bir bebekte genel gelişimsel ya da motor gelişim geriliği olabileceğini söylüyor. Serebral palsi, kas distrofisi ya da başka herhangi bir nöromüsküler bozukluk söz konusu olabilir.
Ancak şunu da akılda tutmakta daima fayda var: Bebeğinizin başını tam tutamama hali sadece kısa dönemli gelişimsel bir gecikme olabilir.
Her bebeğin gelişimi kendine özgü bir zamanda gerçekleşir. Yani bir bebek diğerinden daha geç ya da daha erken gelişim gösterebilir. Ortada kaygı yaratan bir durum varsa, bir ergoterapiste ya da diğer erken müdahale yöntemlerine başvurmak işe yarayabilir.
Bebeklerde Baş Kontrolünü Nasıl Sağlar?
Bebekler baş kontrolünü boyun kasları ile üst gövdeleri güçlendikçe sağlar.
İşte bu yüzden düzenli karınüstü aktivite zamanı çok önemli.
Bebeğin daha çok hareket etmesi ve oturma gibi ilk 6 aya dair gelişimsel kilometre taşını yakalamasına destek verir.
Başını gittikçe daha uzun süre kaldırabilen bebek, diğer temel fiziksel hareketlerde de deneyim kazanır.
3. ayın sonunda: Bebeğiniz ayağıyla tekme hareketi yapabilir hale gelir. Bebek, bacakları güçlenirken, ellerini de ağzına götürür.
Eline yerleştirdiğiniz oyuncağı bebek bir süre tutabilir, yatağının üstünde sallanan dönenceyi tutmak için uzanabilir. Bazı bebeklerde bu gelişim ancak 4. ayda mümkün olur.
4-6 ay arasında: Bebek başını sabit tutma becerisini kazanmış olur. Bebek başlangıçta bol destekle ancak yaklaşık 6. ayda kendi başına oturabilir; her iki yönde de dönebilir.
Bebeklerin Başı Nasıl Desteklenmeli?
Başını kendi kendine tutabilene kadar bebeğe destek olmak gerekir.
Bu, bebeğin sırtüstü yatmadığı her an için geçerlidir.
- Bebeği kucağınıza aldığınızda bir elinizle bebeğin alt gövdesini tutun. Diğer elinizi kürek kemiklerinin üzerinden geçirerek bebeğin boynuna ve başına destek yapın.
- Kucağınıza aldığınız bebeği sırtüstü yatırırken önce arkadan desteklediğiniz başını yatacağı yere dikkatlice yerleştirin; ardından diğer elinizi alt gövdeden çekerek bebeği yatırın.
- Bebeğin gazını çıkarırken bir eliniz mutlaka bebeğin boynuna ve başına destek versin. Gaz çıkarırken bebeğin başının sallanmasını engellersiniz.
- Oto koltuğu, bebek salıncağı, puset gibi bebek bakımında kullandığınız ürünler bebeğin ayına uygun şekilde doğru monte edilmeli. Çünkü ancak bebeğin dönemine uygun montajla bebek için gereken seviyede baş desteğini sağlayabilirsiniz. Bu konuda gereken özeni mutlaka gösterin.
- Piyasada bebekler için baş desteği sağlayan yastıklar ya da dolgular satılıyor. Bunların kullanımıyla ilgili mutlaka doktorunuzdan fikir alın. Bazı uzmanlar bebek içinekstra baş desteğine gerek olmadığı kanısında. Her bebek ve gelişimi kendine has olduğu için siz mutlaka bebeğiniz özelinde bilgiyi takip eden doktorunuzdan alın.
Bebeğime Başını Tutmayı Nasıl Öğretebilirim?
Aslında bebeğinize başını tutmayı öğretemezsiniz. Ancak bebeğinize bu konuda destek olmanız
mümkün. Ve bunun pek çok yolu var.
Özellikle bol bol karınüstü aktivite yapmanın bebeğin gelişimi üzerinde etkileri büyük.
Burada amaç bebeğe başını kaldırmak ve baş kontrolünü sağlamak için sahip olması gereken güç ve koordinasyonu geliştirmede destek olmak.
Tek bir konuda dikkatli olmanız gerekir. O da bebeği zorlamamak. Bebek direnç gösterirse, huysuzlanırsa onu rahat bırakın ve aradan biraz zaman geçtikten sonra tekrar deneyin.
Örneğin bebek öğle kestirmelerinden birinden uyandıktan sonra ya da bebeğin bezini değiştirmenin hemen ardından uygun bir zaman bulabilirsiniz.
Aşağıda bebeğin kas gücünü geliştirmesine destek olabilmenin yollarını okuyacaksınız:
Erken bir dönemde karınüstü aktivite için zaman ayırın: Uzmanlar bebeğin kas gelişiminde karınüstü aktivitenin önemine sık sık değiniyor. Ve karınüstü aktiviteye ne kadar erken başlanırsa o kadar iyi olduğu da bir gerçek.
- Karınüstü aktiviteye doğumdan sonraki ilk hafta başlayabilirsiniz (özel bir sağlık durum yoksa, doktorunuza da danışarak).
- Bebeği uyanık olduğu zamanlarda günde birkaç kez, sadece 3-5 dakika, yüzüstü şekilde dizlerinize yatırın.
- Gözlerinizi bebekten asla ayırmayın. Dikkatiniz hep bebekte olsun.
- Bebek pozisyonundan hoşnut değilse, süreyi kısaltın. Yani 3-5 dakika değil de 1-3 dakika kadar yüzüstü pozisyon deneyin. Süreyi bebeği takip ederek uzatabilirsiniz.
Bebeğe keşif için fırsat tanıyın: Bir oyun matı üzerine bebeğinizi yüzüstü koyun. Matın üzerinde bebeğin ilgisini çekecek, onu motive edecek bir oyuncak olsun. Bebek başını kaldırsın, oyuncağa ulaşmaya çalışsın. Burada amaç bu.
Bu şekilde bebeğin başını kaldırmasını, boyun kaslarının gelişimini sağlamaya destek oluyoruz.
Farklı dokularda, bebek güvenlikli aynaların olduğu bebek matları bulabilirsiniz. Her şey bebeği teşvik için…
Ona komiklikler yapın: Siz de bebeğinizle birlikte yer seviyesinde uzanın. Onunla göz teması kurun. Komik sesler çıkarın, komik yüzler yapın. Yüzüstü yatmanız, başınızı ve boynunuzu kaldırmanız bebek açısından örnek teşkil eder.
Bebekle iletişimde olun: Sırtüstü yatın ve bebeğinizi karnınızın üstüne ya da göğsünüze yüzüstü biçimde yerleştirin. Bu, bebekle ten ve göz teması içinde olmanın harika bir yolu. İletişim için güzel bir fırsat.
Bebeği destekleyin: 4 ya da 5 aylık olan bebeğinizi, kucağınızda veya kanepede sırtı ile yanlarını yastıklarla destekleyerek, oturtun. Bebek bu şekilde baş kontrolünü pratik etme fırsatı bulur, dünyaya farklı bir açıdan bakar.
Bebek Başını Kontrol Edemezse Ne Olur?
Öncelikle hatırlamakta fayda var: Her bebeğin gelişim süreci farklıdır. Bu nedenle örneğin 2 aylık bebeğinizi başkasının bebeğiyle kıyaslamayın. Belki sizin bebeğinizin tam baş kontrolü için biraz daha karınüstü aktivite zamanına ihtiyacı vardır. Sadece ona pratik yapmak için fırsat verin.
Diğer yandan 3. ayın sonunda bebek hala başını tutamıyor, kas kontrolünü sağlayamıyorsa mutlaka doktorunuzla görüşün.
Bebeğiniz prematüre doğmuşsa gelişiminin biraz daha yavaş olması, bebeğin zamana ihtiyaç duyması normal. Ancak unutmayın size bebeğiniz özelinde en sağlıklı bilgiyi daima onu takip eden doktoru verir. Siz de bu arada bebeğinizi ve gelişimini gözlemlemeyi, notlar almayı ihmal etmeyin olur mu?
Bebeğimin Başını Desteklemeyi Ne Zaman Bırakabilirim?
İlk birkaç ay yenidoğan bebeğinizin başını desteklemeye devam edin. Bebek 3 aylık olduğunda muhtemelen daha iyi baş ve boyun kontrolüne sahip olacaktır. Bebeğin başı, desteklenmediğinde gevşek hareket etmeyecektir.
Bebek 3. ayını doldurduğunda ya da 4 aylık olduğunda baş kontrolü sağlayamıyorsa mutlaka doktorunuzla görüşmelisiniz.
Bebeğin gelişiminde karınüstü aktivite önemli bir araç. Yetişkin gözetiminde yüzüstü yeterince zaman geçiren bebek, pek çok beceriyi kazanmasına aracı olacak kasları geliştirir. Oturmak bu becerilerden biridir.
Genel olarak bir bebeğin 4-7 aylar arasında destekli oturmadan kendi başına oturmaya geçtiğini gözlemlersiniz. (Bazı bebekler 4. ay gibi erken bir dönemde desteksiz oturmaya başlayabilir, bazı bebeklerde ise bu beceri 9. ayda olgunluğa erişebilir.)
Sözün özü bebeğin başını desteklemeyi bırakmak için,
- Bebeğinizi takip edin. Çünkü her bebeğin gelişim süreci kendine özgüdür.
- Bebek 4 aylık olduğunda baş ve boyun kontrolünü sağlayabiliyorsa, baş desteğini kademeli olarak azaltabilirsiniz.
Baş Kontrolü Gelişiminin Aşamaları
Bir bebek için baş ve boyun kontrolü sağlamanın yolu,
- ortalama bir gelişim süreci
- pratik ve
- koordinasyondan geçer.
Her ne kadar her bebeğin gelişimi farklı olsa da aşağıda baş kontrolüne yönelik genel bir zaman akışı okuyacaksınız.
Erken Baş Kontrolü
Yaşamın ilk haftalarında bebekler kendilerini çevreleyen dünyayla ilgilenmeye başlar.
Bazı bebekler bu süreçte başlarını kaldırmaya ya da çok kısa süreyle başlarını tutmaya bile çalışır. Bazılarında ise böyle bir durum yoktur.
1. ayda çoğu bebeğin kafası, dik pozisyonda tutulduğunda sallanır. Destek olmadan başlarını dik tutamazlar.
Karınüstü Pozisyon
ABD Hastalık Kontrol ve Koruma Merkezleri’nin verdiği güncel bilgilere göre çoğu bebek 2. ayında karınüstü pozisyonda başını yukarı kaldırabilir.
Başlangıçta bu sadece birkaç saniye olsa da düzenli pratik ile süre uzayabilir, bebek başını sağa sola hareket ettirebilir.
Bu dönemde baş kontrolüyle ilgili olası diğer gelişimsel kilometretaşları ise şöyledir:
- Bebek sırtüstü pozisyonda yatarken, başını göbek deliği hizasında kaldırabilir.
- Çoğu zaman bebek başını bir taraftan diğer tarafa çevirebilir.
- Yuvarlanmasına yardım ettiğiniz bebek, yuvarlanma sırasında başını doğru pozisyonda hareket ettirebilir.
- Bebek oturma pozisyonuna getirildiğinde başını kendi başına destekleyemez. Ancak bebeği tam dik pozisyon yerine arkaya doğru yaklaşık 15 derece eğimle tuttuğunuzda başını tutma becerisi gösterebilir.
- 3. ayda çoğu bebek karınüstü pozisyonda başını ve üst gövdesini kaldırabilir halde olur. Ön kollarını yukarı kaldırıp etrafına bakabilir.
Dik Pozisyon
Yaklaşık 4. ayda çoğu bebek dik pozisyonda baş kontrolünü sağlayabilir. Bebek oturma pozisyonunda ya da bir yetişkin tarafından dik bir şekilde kucakta tutulduğunda destek olmadan başını dik tutabilir.
Aynı zamanda bebek, başını sağdan sola hareket ettirebilir. 4. ayda karşılaşılan diğer bazı baş kontrolüne yönelik kilometre taşları şöyledir:
- Bebek sırtüstü yatarken tam yukarı bakacak kadar baş kontrolü sağlayabilir.
- Yetişkin yardımıyla yuvarlanan bebek, bu sırada üst kol ve bacaklarını kullanarak kendi bedenini destekleyebilir. Bebek aynı zamanda kendi kendine dönebilir.
- Bebek oturma pozisyonunda başını kaldırıp, kendi bedenine merkezleyebilir.
Baş Kontrolü Gelişiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Baş, bebeğin bedeninin en ağır bölümü. Bu nedenle bebeğin baş kontrolü sağlaması zaman alan ve güç gerektiren bir süreç. Bu süreçte bebeği zorlamamak, süreci hızlandırmaya çalışmamak çok önemli.
Aşağıda bu süreçte dikkat edilmesi gerekenleri okuyacaksınız.
Bebek daima gözetiminizde olsun
Bebeği karınüstü pozisyonda asla yalnız bırakmayın. Çünkü bebek dönebilir ya da uygunsuz bir pozisyonda uykuya dalabilir.
Bebeğinizi uyurken ya da yanında olmadığınız her an İnvidyo bebek monitörü ile takip edebilirsiniz.
Bebeğin başını mutlaka destekleyin
Kucakta, pusette, kanguruda ya da bebeği taşımanıza yardımcı olan herhangi bir araçta bebeğin başını mutlaka destekleyin. Destek bu dönemde çok önemli.
Bebeği uykuya sırtüstü yatırın
Bir bebek kesinlikle sırtüstü uyumalı; kendi başına dönse ve baş kontrolünü sağlasa bile.
Daima bebeğin bedenine destek verin
Bu, özellikle bebek yeni motor beceriler geliştirirken çok önemli. Diyelim bebeği kendi göğsünüze yüzüstü yerleştirdiniz. Bu arada bebeği mutlaka sırtından desteklemeniz gerekir.
Baş Kontrolünün Ardından Hangi Beceriler Gelir?
Bir kez baş kontrolünü sağlayan bebek diğer motor becerilerini geliştirmeye başlar.
- 4. ayında: Bebek kendi başına karınüstü pozisyondan sırtüstü pozisyona geçebilir.
- 6. ayında: Bebek destek almadan oturabilir. Yüzüstü pozisyondan sırtüstü pozisyona, sırtüstü pozisyondan yüzüstü pozisyona dönebilir.
- 9. ayında: Bebek nesnelerden destek alarak oturabilir ya da ayağa kalkabilir.
- 12. ayında: Bebek ayakta kendi başına tutunarak ilerleyebilir ya da yürüyebilir.
Prematüre bebeklerin gelişiminin biraz daha yavaş olabileceğini lütfen hatırınızda tutun. Örneğin 2 ay erken doğan bir bebek, yaşıtlarına göre 2 ay daha geç gelişim gösterebilir.
Bebeği Ne Zaman Doktora Götürmek Gerekir?
Her bebeğin doğumdan sonraki ilk 1yıl düzenli doktor kontrolünde olması büyüme ve gelişim takibi açısından önemli.
Diğer yandan bebeğin yaşamında ebeveynlerinin gözlemi, takibi de bazı konularda erken hareket edilmesi açısından belirleyici.
Sözün özü, bebeğin özellikle ilk 1 yılında aşağıdaki durumları gözlemlemeniz durumunda mutlaka doktorunuzla iletişime geçin:
- 2 aylık bebek karınüstü pozisyonda başını tutamıyorsa,
- 4. ayında bebek otururken ya da kucakta dik pozisyonda başını sabit tutamıyorsa,
- Bebek seslere tepki göstermiyorsa,
- Bebek çevresiyle etkileşime girmiyorsa,
- Yeni beceriler geliştirmiş olan bebek birdenbire bu becerileri kullanmamaya başladıysa,
- Bebek hastalık ya da yaralanma sonucu becerilerini kaybetmiş görünüyorsa gerekli gözlem notlarınızı da yanınıza alarak doktorunuzla görüşmeyi ihmal etmeyin.
Umarım size fayda sağlayan bir içerik okuduğunuzu düşünüyorsunuzdur ve yorumlarınızla katkıda bulunursunuz. Deneyimlerinizden faydalanmak bizi mutlu edecek ve kendimizi geliştirmemizi sağlayacaktır. Teşekkürler.
Kaynaklar: healthline.com, parentingfirstcry.com, whattoexpect.com, verywellfamily.com, medicalnewstoday.com, cdc.gov
