Yenidoğan Refleksleri

Yenidoğan refleksleri bir bebeğin istem dışı yaptığı motor hareketleri anlatır. 

Genellikle doğumla birlikte gelirler, zaman içinde gelişir ve yerlerini daha gelişkin becerilere bırakarak kaybolurlar.

Bir bebek için yenidoğan refleksleri hayati önem taşır, çünkü bebeğin doğum sonrası yaşama adaptasyonu açısından en büyük yardımcılarıdır.

Yazımızda bazı yenidoğan reflekslerini ve bebek açısından ne ifade ettiklerini anlattık.

Refleks Nedir?

Refleks, bebeğin belli uyaranlara karşı gösterdiği motor tepkilere denir.

Rahim dışındaki dünyaya adapte olmaya çalışan bebek, istem dışı hareketlerle yaşama tutunur, aynı zamanda kendini korur.

Doğumdan sonraki ilk haftalarda bebek daha çok refleksif faaliyetlerde bulunur.

Örneğin;

• Parmağınızı ağzına koyduğunuzda, durup düşünmez. Refleksif bir hareketle hemen parmağınızı emmeye başlar.
• Ya da parlak ışığa maruz kaldığında gözlerini sıkıca kapar. Çünkü refleksleri ona bunu yapmasını söyler.
• Ayak tabanına dokunduğunuzda, yine refleksif bir hareketle dizlerini karnına doğru çeker.

Bir bebek pek çok otomatik tepkiyle dünyaya gelir. Bazıları doğumdan sonraki haftalar içinde kendiliğinden kaybolur.

Çünkü bebek büyüdükçe daha karmaşık beceriler edinir ve kendini daha iyi koruyabilir. Bazı refleksler ise daha uzun ömürlüdür, aylarca devam edebilir.

Refleksler, bebeğİn santral sİnİr sİstemİnde herşeyİn yolunda olup olmadığının İyİ bİrer göstergelerİdİr.

Refleksler bebeğin gelişen sinir sisteminin temel donanımıdır. Bu nedenle bir bebek dünyaya geldiğinde, refleks kontrollerinin yapılması büyük önem taşır.

Yenidoğan refleksleri ilk 4 ay içerisinde kısmen, 1 yaşında ise tamamen kaybolacaktır.

Yenidoğan Refleksleri Ne İşe Yarar?

Sağlıklı bir bebek; beslenmesine, ani hareketler karşısında kendisini korumasına ve doğumdan sonraki ortamda gelişip serpilmesine yardımcı olan temel motor becerilerle donanmış bir halde dünyaya gelir.

Örneğin Moro refleksi (sıçrama refleksi) bebek rahimdeyken gözlemlenebilir. Bu refleks bebek doğduğunda da mevcuttur. Doğumdan sonra yaklaşık 12. haftada hafiflemeye başlar. 2-4. aylar civarında da kaybolur.

Yenidoğan reflekleri bebeğin merkezi sinir sistemine dair çok önemli göstergelerdir. Gelişiminin her aşamasında bebeğe destek olurlar. Zamanı geldiğinde de yerlerini daha gelişmiş becerilere bırakarak kaybolurlar.

Hangi Refleks Ne Zaman Başlar, Ne Zaman Kaybolur?

Aşağıda bazı yenidoğan reflekslerine dair bir tablo bulacaksınız. Bunlar sağlıklı doğan her bebekte olması gereken motor hareketler.

Bazı bebeklerde bu istem dışı hareketler daha güçlü olabilir ya da bazılarında daha zayıf. Refleksler bebekte gün geçtikçe daha da güçlenir.

Şunu lütfen göz önünde bulundurun: Amerikan Pediatristler Akademisi verileri temel alınarak hazırlanan aşağıdaki tablo, yenidoğan reflekslerinin yaklaşık kaybolma tarihlerini yansıtıyor ve amacı size fikir vermek.

Tüm bebeklerin reflekslerinin aynı tarihte kaybolup yerlerini başka becerilere bırakması gibi bir durum söz konusu değil.

Her bebeğin gelişiminin farklı olduğunu, bebeğiniz özelinde en sağlıklı bilgiyi size doktorunuzun verebileceğini lütfen hatırlayın.

Yenidoğan Refleksleri Ne Anlatıyor?

Yenidoğan bebeklerin yaşama adapte olmasında ve hayatta kalmasında çok büyük öneme sahip refleksler, bebeğin sağlıklı gelişiminin de en önemli göstergelerinden.

Şimdi bu reflekslere yakından bakalım.

Arama Refleksi

Bebeğin yanağına dokunduğunuzda yüzünü o yöne çevirmesidir. Bu, bebeğin annesinin memesini veya biberonu bulmasını sağlayan reflekstir.

Bu refleksten sonra emme refleksi devreye girer.

Arama ve emme refleksleri bebeğin beslenmesi açısından hayati önem taşırlar.

Arama refleksi genel olarak doğumdan sonraki 3-4. ayda kaybolur.

7 aydan uzun sürerse bir doktora başvurmak gerekebilir çünkü bebekte bir sağlık sorununa işaret edebilir.

Bu refleksin bebekte hiç görülmemesi son derece tehlikelidir.

Emme Refleksi

Bebek henüz anne karnındayken emme refleksine sahiptir.

Hamilelik sırasında alınan ultrason görüntüsünde çoğu ebeveyn, bebeğinin parmağını emdiğini görebilir.

Beslenmek için son derece önemli, hayati bir reflekstir.

Emme refleksi bebeğin sadece beslenmesini ve annesiyle arasındaki bağın kuvvetlenmesini sağlamaz; aynı zamanda bebeğin rahatlamasına da destek olur.

Bu nedenle bebekler ilerleyen dönemlerde rahatlamak için baş parmaklarını emmeye ve emzik kullanmaya devam edebilir.

Bu refleks 3-4 ay sürebilir ve bebek uyurken de gözlemlenebilir.

Emme refleksinin normaden uzun sürmesi veya hiç görülmemesi ciddi nörolojik bozuklukların habercisi olabilir. Erken teşhis ve tedavi son derece hayatidir.

Herhangi bir doğum travması geçiren bebeklerde bu refleks daha zayıf olabilir.

Ayrıca emme refleksinin doğumdan sonraki 3-4 gün zayıf olması normaldir. Bebek emmeyi sürdürdükçe bu becerisi de güçlenir.

Moro Refleksi

Moro refleksine aynı zamanda “sıçrama” refleksi de denir.

Bazı bebekler görünürde hiçbir sebep yokken sıçrar. Bu genellikle bebeğin,

• yüksek sese,
• ani harekete ve
• düşme hissine (örneğin bebeği karyolasına koyarken yeterince desteklemediğinizde olabilecek bir his)

verdiği tepkidir.

Moro refleksinde bebek vücudunu gerer, kollarını dışa doğru açarak yukarı savurur. Genellikle sıktığı yumruklarını açar, dizlerini kendine doğru çeker. Sonra kollarını ve yeniden sıktığı yumruklarını vücuduna yakın konuma getirir. Saniyeler sonra herşey biter. Bebek sanki vücudunu esnetiyordur. Ama aslında yaptığı bu değildir.

Moro refleksi anne karnında başlar. Doğumda mevcuttur.

Uzmanlar bu refleksin gebeliğin 25. haftasında başlayabileceğini söyler. Yaklaşık 4-6. ayda da kendiliğinden kaybolur.

Moro refleksi bebeğin kendini korumak ve kendi dünyasının sınırlarını keşfetmek yolunda attığı ilk adımdır.

Bebek sıçradığında ona sarılın ve kendisini güvende hissetmesini sağlayın.

Moro refleksi yenidoğan bebek hakkında son derece hayati bilgiler verir.

Bebeğin ani seslere hiç tepki vermemesi işitme sorunlarına işaret edebilir. Bu refleksin hiç olmaması santral sinir sistemindeki bir sorunun göstergesi olabilir.

Tonik Boyun Refleksi

Tonik boyun refleksi, bebeğin başını bir yöne doğru çevirdiğinizde o yöndeki kol ve bacağın düz açılmasını; diğer yöndeki kol ve bacağın ise bükülerek kapanmasını ifade eder.

Bu refleks sırtüstü yatan bebeğin başının bir yöne çevrilmesiyle tetiklenir.

Tonik boyun refleksi doğum ile doğumdan sonraki 2 hafta arasında başlayabilir. Bebeğin 5-7. ayları arasında da bitebilir.

Bebek boynunu kontrol etmeye başladıkça bu reflekste azalma görülür.

Bazı araştırmalara göre, bisiklet sürmek gibi ekstra koordinasyon gerektiren faaliyetlerde denge kurmamızı sağlayan tonik boyun refleksi, yetişkinlik çağına kadar devam edebilir.

Omurilik hasarı olan bebeklerde bu refleks görülmez. Erken teşhis ve tedavi çok önemlidir.

Kavrama Refleksi

Bebeğin avucuna herhangi bir nesneyle dokunduğunuzda onu sıkıca yakalaması ve tutmasıdır.

Kavrama refleksi en başta içgüdüsel olarak ortaya çıkar. Daha sonraları kontrollü bir eyleme dönüşür.

Bu refleks bebeğin çevresiyle olan etkileşimine dair iyi bir işarettir.

Bebeğİnİzde kavrama refleksİnİn olması sİnİr sİstemİnİn doğru çalıştığının göstergesİdİr.

Kavrama refleksi bebeğin sadece ellerini kapsamaz. Bebeğin ayak tabanına bir nesneyle dokunduğunuzda ayak parmaklarını da o nesneyi yakalayacak gibi kıvırır.

Bu refleks bebek yaklaşık 5-6 aylık olduğunda kaybolur. Önce ellerde azalmaya başladığını gözlemlersiniz. Ayaklarda bir süre daha devam eder.

Kavrama refleksinin azalmasıyla birlikte bebeğin daha gelişmiş becerileri ortaya çıkar.

Adımlama Refleksi

Bebeği dik şekilde kollarının altından tutup, ayaklarını düz bir zemine dokundurduğunuzda adım atma eğiliminde olduğunu görürsünüz.

Normal doğum zamanında dünyaya gelen bebekler ayak tabanlarını tam anlamıyla yere basabilir. Ancak erken doğan bebekler için bu durum biraz daha zor olabilir ve parmak uçlarına basarak ayakta durmaya çalışabilirler.

Adımlama refleksi bebeğin doğumundan itibaren vardır. Bebek yaklaşık 2 aylık olduğunda kaybolur.

Bu refleksin bebeğin yürüme evreleri ile alakası yoktur. Bebeğin erken ya da geç yürüyeceğine dair somut bir gösterge değildir.

Yalnızca bebeği yürümeye gelişimsel olarak hazırlayabilir.

Babinski Refleksi

Babinski refleksi ilk kez 1896 yılında Fransız Nörolog Joseph Babinski tarafından tanımlandı.

Ayak tabanına dokunduğunuzda bebek ayak parmaklarını yukarı ve aşağı doğru hareket ettirir. Ayak parmaklarını yelpaze gibi açar.

Babinski refleksi bebeğe ilk adımlarını atması için gerekli zemini hazırlar. Bebeğin alt kalça uzuvları ile omurgası arasında koordinasyon sağlar.

Babinski refleksini evde kolaylıkla test edebilirsiniz.

Bunun için bebeğin ayak tabanına bastırın ve ayak parmaklarını oynatıp oynatmadığını kontrol edin.

Babinski refleksi bebek yaklaşık 12 aylık olduğunda kaybolur. Ancak bazı bebeklerde 2 yaşına kadar görülmesi de normal kabul edilir.

2 yaşını aşkın bebeklerde bu refleksin devam ediyor olması, nörolojik bir soruna işaret edebileceği için bebeği bir doktora götürmenizde fayda var.

Bu refleksin bebekte hiç olmaması merkezi sinir sistemi veya omurilik sorunlarının göstergesi olabilir.

Babinski refleksi 2 yaşını aşmış bebeğinizde devam ediyorsa doktor kontrolüne götürmenizde fayda olacaktır.

Yenidoğan refleksleri bebeğinizin gelişimiyle ilgili çok şey anlatır. Ebeveyn ya da bakım veren yetişkin olarak kendi kendinize de bebeğin yenidoğan reflekslerini rahatlıkla gözlemleyebilirsiniz.

Bebek hareketlerinize refleksif bir tepki vermediğinde hemen panik olmamanızı öneririz. Belki de uygun tetiklenmeyi sağlayamadınız. Ya da bebeğiniz yorgun, aç.

Farklı yöntemlerle bebeğinizin reflekslerini birkaç kez test ettiğinizde hiç yanıt alamazsanız, vakit kaybetmeden bir doktora danışmanız en doğrusu.

Umarım size fayda sağlayan bir içerik okuduğunuzu düşünüyorsunuzdur ve yorumlarınızla katkıda bulunursunuz. Deneyimlerinizden faydalanmak bizi mutlu edecek ve kendimizi geliştirmemizi sağlayacaktır. Teşekkürler.

Kaynaklar: healthychildren.org, healthline.com, wa.kaisepermanente.org, familydoctor.org, healthofchildren.com, whattoexpect.com, verywellfamily.com, urmc.rochester.edu,