İsilik bebeklerde sık rastlanan bir cilt sorunu. Özellikle de yenidoğan döneminde…
Bebeklerin hassas cildi, henüz beden ısısını dengeleyecek olgunlukta olmayışları ve sahip oldukları küçük ter kanalları isiliğin temel nedeni.
E tabii bir de bebeği üşümesin diye çok giydirmek, battaniyelere sarıp sarmalamak, rüzgar çarptı, cereyan yaptı diye sakınmak da var. Özellikle de bizim kültürümüzde.
Yazıda bolca söz ettik.
Neyse ki isilik nadiren tıbbi bakım gerektiren bir durum.
Basit önlemlerle üstesinden gelinebiliyor.
Siz siz olun bebeklerinizin cildinin nefes almasına izin verin. İyi okumalar….
Bebeklerde İsilik Nedir?
Bebeklerde isilik, ter bezlerindeki tıkanıklık nedeniyle oluşan bir cilt sorunudur. Tıp dilinde adı miliaria’dır.
Bu sorun genellikle yüksek sıcaklık ve nemliliğe bağlı olarak oluşur.
Bebeklerin cildi hassastır.
- Gözenekleri yetişkinlere göre küçük;
- Ter kanalları ve ter bezleri ise henüz olgunlaşmamıştır.
- Bu da yaz başta olmak üzere hava sıcaklığının yoğun olduğu dönemlerde bebeklerde isilik oluşumunun temel nedenir.
Normalde ter bezlerinde üretilen ter, derideki epidermis (derinin en dıştaki tabakası) ve dermis (epidermis ile deri altı doku arasındaki tabaka) tabakalarına ulaşır, sonra buradan dışarı atılır.
İsilik bu kanalların herhangi bir bölümündeki tıkanıklıktan kaynaklanır.
Bebeklerde İsilik Neden Olur?
Bebeklerde isilik, bebeğin ter bezlerinin tıkanması sonucu oluşur.
Ter oluşumundan sorumlu ve deriye doğrudan açılan ter bezleri, vücutta yaygın olarak bulunur.
Vücut,
- Çevresel sıcaklık artışı durumunda ısı dengesini sağlamak üzere harekete geçer.
- Oluşan fazla ısıyı ter bezlerinden salgılanan ter ile birlikte deriden dışarı atar.
- Terin buharlaşması vücudun soğumasını sağlar.
Normal şartlarda durum budur.
Ancak ter bezi kanallarındaki tıkanıklık işin seyrini değiştirir.
Ter bezi kanallarındaki tıkanıklık nedeniyle dışarı atılamayan ter, cildin alt katmanlarından epidermis’e ve dermis’e sızar.
Bu durum küçük, kırmızı renkli, kaşıntılı kabarıklar olan isiliklerin oluşmasına yol açar.
Yetişkinlerde de görülen isiliğe en çok bebeklerde rastlanır. Bunun nedeni,
- Bebeğin ter kanallarının yeterince olgunlaşmamasıdır.
- Olgunlaşmamamış ter kanalları kolaylıkla tıkanır.
Şimdi bebeğin ter kanallarının kolaylıkla tıkanmasına yol açan etkenleri gözden geçirelim:
- Sıcak ve nemli hava: İsilik daha çok sıcak yaz mevsiminde ya da diğer sıcak günlerde gelişir.
- Fiziksel zorlanma ya da egzersiz: Özellikle sıcak ortamlarda daha büyük çocuklarda rastlanır.
- Bebeğin aşırı giydirilmesi, battaniye, örtü gibi malzemelerin gereksiz kullanımı: Özellikle yaz aylarında bebeğin cildinin nefes alması, henüz beden ısısını dengeleyemeyen bebeğin sağlığı için önemlidir. Bebeğe sentetik kumaştan giysiler giydirmek, üstünü sıcak havada battaniye, pike örtü ile sıkı sıkı örtmek gibi etkenler isilik nedeni olabilir.
- Bazı cilt bakım ürünlerinin kullanımı: Bazı kremler, yağlar, losyonlar bebeğin henüz olgunlaşmamış ter bezlerinin tıkanmasına yol açabilir. Bu nedenle bebeğin cildinde ya da saçını yıkarken kullandığınız ürünlere, yağlar da dahil olacak şekilde, dikkat edin (özellikle bebeğin alnında isilik fark ederseniz).
- Nem: Bebeklerde isilik daha çok nemin hapsolduğu bölgelerde görülür. Koltukaltı, boyun, bez bölgesi bunlar arasındadır. Bu bölgeleri sık sık kurulamak isilik riskini azaltmaya yardımcı olur.
İsiliğin Belirtileri Nelerdir?
İsilik kırmızı, küçük kabarcıklar ile karakterize edilen bir cilt sağlığı durumu.
Bazen bu kabarcıkların içi su dolu olabilir.
İsilik çocukta ateş yapmaz. Genellikle kendi kendine geçer. Ancak kaşıntı çocuğun konforunu ciddi oranda bozabilir.
İsiliğin en yaygın belirtilerini şöyle özetleyebiliriz:
- Küçük noktalar ya da şişlikler şeklindeki pembe veya kırmızı döküntüler.
- Bebeklerde daha çok boyunda, koltukaltında, dirsek içlerinde ve bez bölgesinde görülen döküntüler.
- Daha büyük çocuklarda döküntüler en çok boyunda, göğüste ve sırt bölgesinde ortaya çıkar.
- Döküntüler nadiren yüzde, avuç içlerinde ya da ayak tabanlarında görülür.
- Bazen isilik döküntüleri çok kaşınabilir. Bu bölgelerde karıncalanma olabilir.
- Döküntüler tahriş durumunda başka bölgelere yayılma eğilimine girebilir.
- Bebeklerde isilik, içi su dolu kabarcıklar şeklinde de görülebilir.
Bebeklerde İsilik Neden Daha Çok Görülür?
İsilik ter bezlerinin tıkanması sonucu oluşur.
Bebekler, ter bezleri daha küçük olduğu ve beden ısılarını dengelemekte güçlük çektikleri için yetişkinlere göre isilik yaşamaya daha yatkındır.
- Sıkı giysiler, kundaklar ve battaniyeler isiliğe neden olabilir.
- Pek çok vakada isilik kendiliğinden geçer.
- Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir konu var: Küçücük ve beden ısısını henüz dengeleyemeyen bebeğin giydiklerine, giysisinin kumaşına, cildinde kullanılan ürünlerin içeriğine özen gösterilmelidir.
- Bebeklerin çevre üzerindeki kontrolleri çok azdır. Sıcakladıklarında üstlerindeki fazla giysiyi çıkaramaz ya da sıcak bir ortamı terk edemezler.
- Bebekler beden ısılarını dengelemek konusunda yetersizdir.
- Bebeklerde deride boğum yerleri fazladır. Bu da ısının ve terin hapsolmasına yol açar.
Bebeklerde İsilik Vücudun Hangi Bölgelerinde Daha Çok Görülür?
Bebeklerde isilik daha çok
- Boyunda,
- Koltukaltlarında,
- Dirsek içlerinde,
- Diz kapaklarının arkasında,
- Bez bölgesinde ve
- Boğum yerlerinde görülür.
Yenidoğan Bebeklerde İsilik Neden Olur?
Yenidoğan bebeklerde isiliğin nedeni diğer herkeste olduğu gibi tıkanan ter bezleri ve terin dışarı olması gerektiği atılamamasıdır.
Peki bu duruma yol açan etkenler nelerdir derseniz…
Yenidoğan bebeğin,
- Ter bezlerinin küçük olması,
- Beden ısısını dengeleyememesi,
- Ebeveynlerinin, korumak isterken bebeği gereğinden fazla giydirmesi
- Bakımında kullanılan, özellikle kalın yapıdaki krem, losyon, yağ gibi ürünler
İsilik Türleri Nelerdir?
İsiliğin tıbbi adı miliaria.
Uzmanlar isilik döküntülerini şiddetine göre 4 türe ayırır.
Miliaria Kristallina
İsiliğin en yaygın görülen ve en hafif seyreden türü. Yenidoğan döneminde sık görülür.
Yüzeysel, berrak, küçük, su damlasına benzeyen döküntülerdir. Genellikle baş, boyun, gövdede görülürler. Ağrı, kaşıntı gibi olumsuzluklara pek yol açmazlar.
Bu isilik türüne ait döküntüler kendiliğinden ve iz bırakmadan iyileşirler.
Miliaria Rubra
Yetişkinlerde bebek ve çocuklara oranla daha sık karşılaşılan bir türdür. Miliaria Kristallina’ya göre daha rahatsız edici bir durum yaratır.
Bu tür isilik cildin daha derin tabakalarını etkiler.
Kaşıntı, diken batması hissi, ciltte kırmızı kabarcıklar, iltihaplanma, ağrı gibi olumsuzluklar yaratabilir.
Miliaria Pustulosa
Miliaria Rubra türündeki görülen şişlikler şiddetlendiğinde, iltihaplı daha büyük döküntülere dönüştüğünde Miliaria Pustulosa olarak adlandırılır.
Miliaria Profunda
İsiliğin en nadir karşılaşılan türüdür.
Kronik hale gelip sürekli tekrarlayabilir. Uzun süre vücutta kalabilir.
Cildin dermis tabakasını etkiler. Bu nedenle etkileri daha şiddetlidir.
Büyük boyutlu, ten renginde, sert yumrular olarak kendini gösterir.
Bebeklerde İsilik Ne Kadar Sürer?
Bebeklerde isilik genellikle 2-3 günde kendiliğinden geçer.
Ama tabii ki bunun olması için özen göstermemiz gereken bazı durumlar var.
Bebekte isiliğe yol açan temel nedeninin sıcak ve nemli ortam olduğu varsayımından yola çıkarak aşağıdaki önlemleri almanızı tavsiye ederiz.
Bebeğinizin cildinin nefes almasına yardımcı olun
Bebeğinize pamuklu, ince, açık renkli, yakasız giysiler giydirin. Sentetik giysilerden kesinlikle kaçının. Giysilerin dar olmamasına çok dikkat edin.
Sling ya da kanguru kullanıyorsanız, bir süre buna ara verin.
Gün içinde giysilerini ve hatta bezini çıkarıp bebeğin cildinin hava almasına izin verin.
Bebeğin ıslak bezle uzun süre kalmamasına dikkat edin, bezini sık sık değiştirin.
Bebek terlediğinde pamuklu bir bezle terini cildini tahriş etmeden nazikçe silin.
Derideki gözenekleri tıkama potansiyeline sahip kalın yapıda yağ, losyon, pudra gibi ürünleri kullanmaktan kaçının.
Bebeğin üstünü sıcak havada battaniye, pike vs ile örtmeyin. Bebeğin hava almasına fırsat tanıyın.
Cildini serinletmek ve isilik etkilerini azaltmak için bebeği günde 1-2 kez ılık ve kısa süreli duşa sokun.
Ortam ısısına dikkat edin
Bebeğin bulunduğu ortamı sık sık havalandırın.
Ortam ısısını düşürmekte zorlanıyorsanız bebeğin üzerine gelmeyecek şekilde klima ya da vantilatör çalıştırın.
Sıcak havalarda uzun süre dışarıda bulunmayın.
Bebeğin susuz kalmamasına dikkat edin
Bebeğinizde isilik olması bedeninin fazla ısındığı anlamına gelebilir. Bebek bu durumda su kaybedebilir. Bu nedenle bebeğin sıvı alımına dikkat edin.
Bebeğinizi bol bol emzirin.
Bebek ve Çocuklarda Susuzluk (Dehidrasyon) yazısına buradan ulaşabilirsiniz.
Bebeğin tırnak bakımına özen gösterin
Bebeğin tırnaklarını düzenli olarak kesin.
İsilik döküntüleri kaşınabilir. Bebeğin tırnaklarıyla bu döküntüleri kaşıyarak mikrop kapmasını engelleyin.
Bebeklerde İsilik Nasıl Geçer?
Bebeklerde isilik genellikle kendiliğinden, herhangi bir tedavi gerektirmeden birkaç gün içinde geçer.
medicalnewstoday’de yayımlanan makalede ebeveynlere ve bebeğe bakım veren diğer yetişkinlere bebeği rahatlatmak ve iyileşme sürecini hızlandırmak için yapılabilecekler şöyle anlatılmış:
- İsiliğe dair ilk belirtiyi gördüğünüzde bebeği serin bir ortama götürün.
- Bebeğin cildinin serin ve kuru olmasına dikkat edin.
- İsilikten etkilenen bölgelere ılık kompres uygulayın.
- Bebeğin cildinde losyon, yağ vs. varsa, bebeğin cildi terliyse ılık suyla bebeğin cildini yıkayın ve nazikçe kurulayın.
- Bebeğin cildindeki boğumları düzenli olarak temizleyin. Terin ve cilt bakım ürünlerinin bu bölgeleri tahriş etmesine izin vermeyin.
- Gün içinde bez de dahil olmak üzere bebeğin giysilerini çıkarın ve cildinin serinlemesine yardım edin.
- Bebeğin susuz kalmamasına dikkat edin. Bu, bebek istedikçe emzirmek anlamına gelse de…
- Doktor önermedikçe isilik kremleri kullanmaktan kaçının. İsiliğin alerjik bir reaksiyon olmadığını unutmayın. Alerji kremleri isilik için faydalı olmayabilir. Ancak doktorunuzun belli bir kremi önermiş olması gerekir.
- İsilik döküntüleri daha ciddi bir hal alırsa, birkaç gün içinde kendi kendine geçmezse mutlaka doktora gidin.
- Nadir durumlarda isilikte enfeksiyon olabilir. Özellikle bebek tırnaklarıyla isilik döküntülerini çizerse enfeksiyon olasılığı doğabilir. Bu nedenle bebeğin tırnaklarını kesmeyi ihmal etmeyin.
- Enfeksiyon halinde bebekte ateş ve başka hastalık belirtileri olabilir. Bunun için zaman kaybetmeden doktora gidin.
Bebeklerde İsilik Nasıl Önlenir?
Bebeklerde isilik, artan beden ısısı nedeniyle terin ciltte hapsolmasıyla oluşur.
Bebek beden ısısını dengeleyebilecek yetide değildir. Ter kanalları da küçüktür. Sıcaklık nedeniyle oluşan ter bedende hapsolur ve ardından küçük, kırmızı ya da pembe döküntüler şeklinde kendini gösterir.
Bebeklerde isiliği önlemek için…
- Kalın, sentetik giysilerden kaçının.
- Bebeğe pamuklu, ince, hava alan giysiler giydirin.
- Bebeğin sıcak havalarda sling, kanguru gibi araçlarda uzun süre kalmamasına özen gösterin.
- Sıcak havalarda dışarıda çok uzun süreler bulunmayın.
- Bebeği arabada tek başına bırakmayın. Bunun ne kadar önemli olduğunu bilemezsiniz. Ayrıca sıcak havalarda arabada klima kullanın. Ancak klimayı hava akımı bebeğin üzerine gelmeyecek, ortam ısısı dondurucu seviyeye ulaşmayacak şekilde ayarlayın.
- Havadar ortamlarda bulunmayı tercih edin, mümkün olduğunca.
- Dışarıda iseniz gölge alanları tercih edin.
- Bebeğin uyuduğu ortamın serin ve iyi havalandırılmış olmasına dikkat edin. Bu, ani bebek ölümü sendromu açısından da önemlidir.
Bebeklerde İsilik Bulaşıcı mıdır?
İsilik bulaşıcı değildir.
Mikrobik bir hastalık değildir.
Tamamen bebeğin cilt yapısı ve sıcaklık ile ilgilidir.
İnsandan insana geçmez.
İsilik herhangi bir tıbbi müdahaleye gerek duymadan kendiliğinden geçen bir cilt sağlığı sorunudur.
Ancak isilik gerekli önlemler alınmazsa, bebek tırnaklarıyla isilik döküntülerini kaşırsa daha geniş alanlara yayılabilir.
İsilik döküntüleri enfeksiyon kaparsa daha ciddi komplikasyonlar gelişebilir.
Enfeksiyon belirtileri şunlar olabilir:
- Döküntünün olduğu bölgeye dokunduğunuzda o bölgenin sıcak olduğunu hissedersiniz.
- Döküntünün rengi kırmızı ve şiştir.
- Bebek çok huzursuzdur ve acı ya da ağrı çeker bir haldedir.
- Döküntüler iltihaplı bir hal alabilir.
- Enfeksiyon nedeniyle bebeğin lenf bezlerinde şişlik olabilir.
- Bebek ateşlenebilir.
Bebeğinizde yukarıdaki durumlardan bir ya da birkaçını gözlemlerseniz mutlaka doktorunuza ulaşın.
Bebeklerin Yüzünde Çıkan İsilik Nasıl Geçer?
Bebeklerin yüzündeki isilikte genellikle bebeğin yanakları pütür pütürdür.
Yüzde çıkan isilik döküntülerinde de diğer bölgelerdeki döküntüler için alınan önlemleri almak gerekir.
- Bebeğe mevsimine uygun pamuklu giysiler giydirin. Bebeği her zaman kundağa ya da battaniyeye sarmak gerekmez, özellikle de sıcak havalarda.
- Bebek için rahat, nefes alan, bedeni sıkmayan giysiler tercih edin.
- Bebeği doğrudan güneş ışığında bırakmayın.
- Sıcak havalarda bebeğin bulunduğu ortamda klima, vantilatör kullanın. Pencereleri sık sık açarak ortama temiz hava girmesini sağlayın.
- Bebeği oda ısıtıcıları ya da diğer ısı kaynaklarının önüne koymayın.
- Bebeği aşırı terleme yönünden sık sık kontrol edin. Bebeğin yanakları kırmızı ise, bebek terliyorsa, hemen önlem alın.
Zeytinyağı İsiliğe İyi Gelir mi?
Zeytinyağı vitamin ve mineraller açısından zengin bir yağ.
İçerisinde demir, bakır, kükürt, fosfor, potasyum ve magnezyum mineralleri bulunur.
Ayrıca içerdiği antioksidanlar sağlık açısından çok önemli.
Zeytinyağı kaşınan ve kurumuş olan cilde iyi gelir. Özellikle bebeklerde egzama, konak ve pişikte zaman zaman tercih edilebilir. Dahası bebek masajında da zeytinyağı kimi zaman kullanılabilir.
Ancak burada da söz ettiğimiz gibi söz konusu bebek cildi ve sağlığı olduğu için kontrolsüz ve sık bir şekilde zeytinyağı kullanmak ne kadar doğru tartışılabilir.
Çünkü zeytinyağının içindeki oleik asidin bebek cildinin doğal yağ bariyerini zayıflattığı ortaya çıkmış. Araştırmaya buradan ulaşabilirsiniz.
Bebeğinizde yaygın isilik olması durumunda öncelikli tavsiyemiz bir cilt doktoruna ya da çocuk doktoruna danışmanız. Doktorun önereceği önlemleri almanız.
Zeytinyağı konusunda ise dikkatli davranmanızı tavsiye ederiz. Çok ihtiyaç duymanız durumunda tamamen doğal içerikli zeytinyağını bebeğinizde çok küçük miktarda deneyebilir ve sonuçları için bebeğinizi yakından takip edebilirsiniz.
Umarım size fayda sağlayan bir içerik okuduğunuzu düşünüyorsunuzdur ve yorumlarınızla katkıda bulunursunuz. Deneyimlerinizden faydalanmak bizi mutlu edecek ve kendimizi geliştirmemizi sağlayacaktır. Teşekkürler.
Kaynaklar: medicalnewstoday, babycenter.com, healthline.com, raisingchildren.net.au, whattoexpect.com, seattlechildren.org, health.clevelandclinic.org, verywellfamily.com,
