Bebek cildi hassas.
Egzama bebeklerde sık karşılaşılan bir cilt sorunu.
Pek çok tetikleyicisi var ve kesin nedeni belirleyebilmek güç.
Bu nedenle egzama tedavisinde genellikle bebeği rahatlatacak ve alevlenme denilen egzama semptomlarının arttığı dönemleri azaltacak yöntemler kullanılıyor.
Yazımızda bebeklerde egzama konusunda en çok sorulan sorulara cevap aradık. İyi okumalar…
Egzama Nedir?
Mayo Klinik uzmanlarına göre egzama yani atopik dermatit, ciltte kaşıntıya ve kırmızı görünüme yol açan bir durum.
Çocuklar arasında çok yaygın ancak her yaşta görülmesi mümkün. Kronik bir cilt durumu ve şiddeti periyodik olarak artma eğiliminde. Tabloya bahar nezlesi ve astım eşlik edebiliyor.
Atopik dermatitin, yani egzamanın kesin bir tedavisi yok. Ancak bazı tedaviler ve öz bakım önlemleri kaşıntıyı azaltabilir ve bu cilt durumunun artışını engelleyebilir.
Örneğin sert sabunlardan uzak durmak, cildi düzenli olarak nemlendirmek ve doktor kontrolünde bazı krem ve yağları kullanmak yardımcı olabilir.
Egzamanın Belirtileri Nelerdir?
Egzamanın yani atopik dermatitin belirtileri kişiden kişiye değişir.
Aşağıda bu belirtileri bulacaksınız.
- Cilt kuruluğu
- Kaşıntı, özellikle geceleri gelen ciddi kaşıntı
- Kırmızıdan kahverengiye dönebilen yama şeklindeki lekeler (ellerde, ayaklarda, boyunda, el bileklerinde, göğsün üst kısmında, göz kapaklarında, dirseklerin ve dizlerin iç kısmında; çocuklarda ise yüzde ve saç derisinde)
- Küçük kabarcıklar (kimi zaman iltihaplı)
- Deride pullanma, çatlama, kabuklanma ve dökülme
- Kaşınmadan dolayı ciltte yara ve hassasiyet
Atopik dermatit en çok 5 yaşından önce başlar ve ergenlik çağı ile yetişkinliğe kadar uzayabilir.
Bazı kişilerde egzama periyodik aralıklarla artış gösterir ve sonra bir süre, hatta birkaç yıl hiç görülmez.
İnfantil Egzama Nedir?
İnfantil egzama yani bebeklerde atopik dermatit, uzun süreli (kronik) bir cilt hastalığı
Kuru ve kaşıntılı cilde yol açar. Bebek ve çocuklarda sık rastlanan bir durum.
İlk ortaya çıkışı genellikle 3-6 aylar arasında.
- Alerjik ya da ailesinde atopik dermatit öyküsü olan çocuklarda infantil egzama gelişmesi olasılığı daha yüksek.
- Ciltte kaşıntı, kuruluk ve kırmızı görünüm sık rastlanan belirtiler.
- Uygulanan tedavilerin hedefi kaşıntıyı ve enflamasyonu (iltihaplanmayı) azaltmak, cildi nemli tutmak ve enfeksiyonu önlemek.
- İnfantil egzamayı tetikleyebilecek unsurlardan uzak durmak durumu kontrol altına almak açısından önemli.
- İnfantil egzama genellikle bebek büyüdükçe azalır ve sonunda kaybolur.
Bebeklerde Egzama Neden Olur?
Bebeklerde egzamanın kesin nedeni bilinmiyor. Ancak egzama oluşumunu tetikleyebilecek bazı unsurlar var:
- Genetik aktarım: Cilt sorunları ebeveynlerinden çocuğa aktarılabilir.
- Bağışıklık sistemi: Tam gelişmemiş bağışıklık sistemi cildin korunma kapasitesini etkileyebilir.
- Dış faktörler: Kışın hava koşulları, sıcak su ile yıkanmak, sabun kullanımı, kuru ve sıcak hava gibi koşullar bebeğin cildinin durumunu etkileyebilir.
Bebeklerde Egzamalı Cilt Görüntüsü Nasıldır?
Her bebekte egzama görüntüsü farklıdır.
Bazı çocukların tüm vücudu egzama döküntüsü ile kaplı olabilir, bazı çocuklarda ise egzama sadece vücudun birkaç yerinde görülebilir.
Egzama döküntüsü bazen artar, buna egzamanın alevlenmesi denir. Ve sonra cildin durumu daha iyi olur, buna da egzamanın sönmesi adı verilir.
Egzama her seferinde cildin aynı yerinde görülmeyebilir, farklı bölgelere yayılabilir.
- Bebeklerde egzama genellikle kafa derisi ve yüzde başlar. Kırmızı, kuru döküntüler yanaklarda, alında ve ağız çevresinde görülebilir. Egzama bez bölgesinde pek görülmez.
- Okul çağına gelen küçük çocuklarda egzama döküntüleri daha çok dirseklerde, dizlerin arkasında, boyunda ve göz çevresinde görülür.
Bebeklerde Egzama Belirtileri Nelerdir?
Egzama belirtileri bebekten bebeğe değişir. Bedenin herhangi bir bölümü egzamadan etkilenebilir.
Bebeklerde egzama genellikle yüz, boyun, kafa derisi, dirsekler ve dizlerde görülür.
Çocuklarda egzama daha çok dirsek içlerini, dizlerin arkasını, boynun yan kısımlarını, ağız çevresini, el bileklerini, ayak bileklerini ve elleri etkiler.
Belirtilere gelince…
- Kuru, pullu cilt görüntüsü
- Ciddi kaşıntı
- Kırmızılık ve kabartılar
- Ciltte kalınlaşma
- Yüzde solukluk
- İltihaplı küçük kabarıklıklar
- Yüzde, üst kol bölgesinde ve kalçalarda pürüzler
- Göz kapaklarında ya da göz çevresinde koyu renk görüntüsü
- Ağız, göz ya da kulak çevresindeki cilt görüntüsünde farklılaşma
- Kabarcıklı kırmızı bölgeler
Atopik dermatit yani egzama belirtileri herhangi bir cilt sorunuyla aynı olabilir. Çocuğunuzun cildinde herhangi bir farklılık gördüğünüzde mutlaka takip eden doktorunuza danışın.
Bebeklerde Terleme Egzamaya Neden Olabilir.
Terleme ve sıcaklık uzmanlara göre egzamanın tetikleyici nedenleri arasındadır.
Bebeklerde egzamanın pek çok tetikleyicisi olabilir. Peluş ve dolgu oyuncaklar bile bunlar arasındadır. Diğer bazı tetikleyicilere gelince…
- Kuru cilt
- Tahriş edici maddeler
- Enfeksiyon
- Evcil hayvanların deri döküntüleri, polen ya da toz gibi alerjenler
- Sıcaklık ve terleme
Çocuğunuzun egzaması havanın kuru olduğu kış aylarında daha belirgin olabilir.
Salya artışı da bebeğin yanaklarında, çenesinde ve boynunda tahrişe yol açabilir.
Egzamayı kontrol altına almanın en iyi yolu, belirtileri takip edip tetikleyicileri bulmaktır.
Bebeklerde Egzama Belirtileri Nelerdir?
Bebek ve yeni yürümeye başlayan çocuklardaki egzama belirtileri ile daha büyük çocuklardaki belirtiler farklıdır.
Çocuk büyüdükçe egzama belirtilerinin görünümü ile görüldükleri yerler değişir.
Şimdi bir çocuğun gelişim dönemlerinde egzama belirtilerinin bedenin hangi bölümlerinde nasıl göründüğüne bakalım.
İlk 6 Ay
Egzama genellikle yüzde, yanaklarda, çenede, alında ve kafa derisinde görülür.
Bedenin başka bölgelerine yayılması mümkündür ancak bez bölgesinde pek görülmez. Nedeni bu bölgedeki nemin cildi korumasıdır.
Bu gelişim evresinde egzamalı bölge kırmızı görünümdedir.
Ciltte iltihaplı küçük kabarcıklar olabilir.
6-12 Ay Arası
Bu aşamada egzama daha çok bebeğin dirseklerinde ve dizlerinde görülür. Bu bölgeler bebek emekledikçe sürtünür, kaşınır.
Egzama döküntüleri enfekte olursa ciltte küçük iltihaplı keseler görülebilir.
2 Yaş Civarı
2 yaş civarında egzama daha çok bebeğin dirsek ve diz içlerinde ya da el ve ayak bilekleri ile ellerinde görülür.
Ayrıca bebeğin ağız ve göz çevresinde görülme olasılığı da vardır.
Bu aşamada cilt kurur, kalınlaşır, sertleşir ve belirgin çizgilenmeler olur. Tıp dilinde buna “likenifikasyon” denir.
Çocuklar (5+ Yaş)
Egzama genellikle dirsek ve/veya diz kıvrımlarında görülür.
Bazen egzama görünümü çocuğun sadece ellerinde olabilir.
Çocuğun kulak arkalarında, ayaklarında veya kafa derisinde görülen kırmızılık ve kaşıntılı döküntüler de atopik dermatite işaret edebilir. Ancak bu durum egzama ile birlikte görülebilen seboreik dermatitin de belirtisi olabilir. Mutlaka bir dermatologdan görüş almak gerekir.
Bebeklerde Egzamanın Nedenleri Nelerdir?
Bebeklerde egzama oluşumunu tetikleyebilecek pek çok unsur var.
Sizin bebeğinizde hangi unsurların tetikleyici olduğunu iyi bir gözlem ve doktor kontrolü ile bulabilirsiniz. Bu neden önemli? Elinizden geldiğince egzamayı tetikleyen unsurları ortadan kaldırabilirsiniz. Ancak tabii ki genetik aktarım gibi unsurlar için bu geçerli değil.
Bebeklerde egzamanın nedenleri:
- Kuru ve hassas cilt genetiği
- Cildin sabun, şampuan, polen ve diğer tahriş edici maddelerle temasından kaynaklanan alevlenmeler
- Egzama sorunu yaşayan bebeklerin yüzde 30’unda gıda alerjisi olması da mümkün. İnek sütü alerjisi en yaygın olanı. Yani gıda alerjisi egzamayı tetikleyebilir. Ya da şöyle demeli: Bazı gıdalar egzamanın olası nedenleri arasında yer alabilir.
- Egzamanın 10 yaş altındaki çocuklarda görülme olasılığı yüzde 10 civarında. Bu da egzamanın yaygın bir cilt sorunu olduğunu gösteriyor.
Bebeklerde Atopik Dermatit (Egzama)
Tedavisi Nedir?
Bebeklerde egzama tedavisi bebeğin yaş dönemine, egzama belirtilerine ve genel sağlık durumuna bağlıdır. Egzamanın şiddeti tedavi açısından belirleyici bir unsurdur.
Egzama için kesin bir tedavi yok. Uygulanan tedavilerin amacı kaşıntıyı ve yangıyı hafifletmek, cilde nem kazandırmak ve enfeksiyonu önlemek.
Atopik dermatit tedavisinde dikkat edilen noktalar şunlardır:
- Bebeği takip eden doktorunuzun uzak durmanızı önerdiği tahriş edicileri kullanmayın.
- Banyo esnasında özel içerikli vücut ve saç temizleyicileri kullanın.
- Bebeğin tırnaklarını kısa ve temiz tutun (uzun ve kirli tırnaklar ciltte tahrişe ve enfeksiyona yol açabilir).
- Doktorunuzun önerdiği cilt nemlendiricisini kullanın.
Çocuğunuzun sağlık durumuna göre doktorunuz bazı ilaçlar ve tıbbi yöntemler önerebilir.
Aşağıda atopik dermatit tedavisinde kullanılabilen bazı tedavi yöntemleri yer alıyor:
- Kortikosteroit krem ya da yağlar: Cilde uygulanır. Amaç kaşıntıyı ve ciltte oluşan kabarcıkları azaltmaktır.
- Antibiyotikler: Sıvı ya da hap şeklindeki antibiyotikleri kullanmaktaki amaç enfeksiyonu tedavi etmektir.
- Antihistaminikler: Uyku öncesi verilen antihistaminiklerle çocuğun kaşıntısını azaltmak ve uykuyu desteklemek amaçlanır. Sıvı ya da hap şeklinde olurlar.
- Kalsinörin inhibitör krem ya da yağları: Cilde uygulanır. Kaşıntıyı ve iltihaplı kabarcıkları önlemek amaçlanır.
- Bağışıklık sistemini değiştiren pomatlar: Cilde doğrudan uygulanır.
- Fototerapi: Bunlar ultraviyole ışık tedavileridir. Sağlık merkezlerinde doktor gözetiminde uygulaması yapılır.
Bebeklerde Egzama Nasıl Çabuk Geçer?
Bebeklerde egzama belirtilerini hafifletmek, alevlenmeleri azaltmak, enfeksiyonu engellemek için yapılabilecekler elbette var.
Bebek bakımında bazı püf noktalara dikkat ederseniz egzama belirtilerinin hafiflemesini sağlayabilirsiniz.
Ancak şunu unutmayın: Egzama kesin nedeni bilinmeyen, pek çok bileşenin bir araya gelip oluşturabileceği bir cilt sorunu. Yapmanız gereken en önemli şey, bebeğin cildinde egzamayı tetikleyen unsurları gözlemlemek.
Bir deftere egzama ile ilgili gözlemlerinizi yazmanız kesinlikle işe yarar. Doktor randevunuzda tespitlerinizi paylaşırsanız teşhis ve tedavi sürecinde hekminize büyük destek vermiş olursunuz. Tabii kendinize de.
Egzamanın tipi ve şiddeti elbette iyileşme seyrini belirler.
Ve bebeğin bakımında dikkat edeceğiniz unsurlar egzamanın iyileşme sürecinde etkili olur.
- Bebeğin tırnaklarının kısa ve temiz olmasına çok dikkat edin. Bebek kaşınan yerlerine ister istemez ellerini götürür ve tırnaklarını bu bölgelere sürterek cildini çizebilir. Bazen çizilen yerler kanar. En iyisi bebeğe pamuklu eldiven giydirmektir. Ancak bazı bebekler eldivenlerden çok sıkılır. Bu durumda da yapılacak şey bebeği dikkatle gözlemlemek, cildini kaşımaya yöneldiğinde dikkatini başka yöne çekmek, kaşıntıyı rahatlatıcı yöntemler denemektir.
- Banyo konusunda çok dikkatli olun. Öncelikle bebeği günde 1 kereden fazla yıkamayın. Banyo suyunun ılık olmasına özen gösterin. Sıcak su kullanmayın. Sabun ve şampuanlardan uzak durun. Bebeğe köpük banyosu yaptırmayın. Bebeği temizlemek için sabun kullanmanız gerekiyorsa kokusuz, temiz içerikli, hassas ciltler için uygun bir ürün tercih edin.
- Egzamalı bebekler için üretilmiş nemlendiriciler kullanın. Cildin nemli olması egzamanın iyileşmesi açısından çok önemli. Günümüzde egzamalı cilde sahip bebekler için üretilmiş nemlendirici losyonlar var. Bu ürünleri doktor gözetiminde kullanabilirsiniz. Her ürün her çocukta işe yaramayabilir. Bu nedenle bir ürünü kullandığınız ilk günlerde gözlem yapmayı ihmal etmeyin. Dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta da düzenli kullanım. Özellikle banyo sonrasında bebeğin cildini mutlaka nemlendirin.
whattoexpect.com’da aşağıdaki doğal egzama hafifletici yöntemler yer alıyor. Bu yöntemleri doktorunuza danışarak deneyebilirsiniz.
- Küçük bir havluyu ıslatın. İyice suyunu sıktıktan sonra bebeğin egzamalı bölgelerinde 5-10 dakika tutun. Hava sıcaklığına bağlı olarak bebeğin bulunduğun ortamın ısısını kontrol edin. Bu yöntem sıcak havalarda bebeğin üşümesi gibi bir soruna yol açmayabilir. Ancak serin havalarda bebeğinizin üşümediğinden emin olun.
- Yulaf banyosunu deneyin. Kollodial yulaf ezmesi kaşınan, kurumuş ve tahriş olmuş ciltlerde rahatlama sağlamak için kullanılan bir ürün. Bebeğin banyo küvetine küçük miktarda yulaf ezmesini ekleyebilirsiniz.
- Havanın kuruluğunu kontrol altına alın. Kapalı ortamlarda hava nemlendiricileri işinize yarayabilir. Kaloriferin üstüne koyacağınız bir tas su bile iyi bir önlem olabilir.
- Bebeğinizi kat kat giydirin. Ortam ısısı arttıkça katları azaltabilir, hava soğudukça giysi sayısını artırabilirsiniz. Önemli olan bebeğe sıcak basmasını engellemektir, unutmayın.
- Probiyotikler konusunda doktorunuzla görüşün. Bazı çalışmalar şaselerde toz şeklinde satılan probiyotiklerin (dost, canlı bakteriler) egzamayı hafiflettiğini gösteriyor.
Bebeklerde Egzamaya Ne İyi Gelir?
Bebeğinizde egzama semptomları gözlemliyorsanız ilk yapmanız gereken bebeği, takip eden doktoruna muayene ettirmeniz.
Diğer yandan evinizde bebek bakımında bazı unsurlara dikkat ederek egzamanın alevlenmesine ve yayılmasına engel olabilirsiniz.
Ciltte tahrişe yol açanlardan uzak durun
Bebeğin cildinde tahrişe yol açabilecekler aşağıda yer alıyor:
- Emzik, diş kaşıma halkası gibi ürünler
- Asitli yiyecekler
- Yatak takımı, giysi ve oto koltuklarının üretiminde kullanılan materyaller
- Kokulu ve metilizotiyazolinon adlı bir bileşen içeren sabun, deterjan, banyo köpüğü, alkollü ıslak mendiller
- Aktif madde olarak sodyum lauryl sülfat içeren diş macunları
- Ev tozu akarı, çim, pollen gibi çevresel alerjenler
Düzenli nemlendirici kullanın
Günde iki kez temiz içerikli, kokusuz, kalın bir nemlendirici kullanmak egzamayı önlemeye yönelik ideal bir yönem.
- Banyo sonrasında bebeğin cildine mutlaka nemlendirici sürün. Çünkü gözeneklerin iyice açık, cildin hafif nemli olduğu banyo sonrasında cilt nemlendiriciyi güzel emer.
- Yağ ya da merhemler nemlendiricilere göre daha yoğundur. Çok kuru ciltler için idealdir.
Bebeğinizde banyo esnasında kokusuz bebek banyo yağları da kullanabilirsiniz.
Banyo süresini kısa tutun
Egzama sorunu yaşayan bebeğin banyosunda dikkat etmeniz gereken unsurlar var:
- Banyo süresini kısa tutun.
- Banyo suyu ılık olsun, asla sıcak olmasın.
- Bebeği her gün yıkamayın.
- İhtiyaç halinde tam banyo yaptırmak yerine bebeğin yüzünü, ellerini ve bez bölgesini yıkayabilirsiniz.
Bebeği aşırı sıcaktan uzak tutun
Sıcak, egzama sorunu yaşayan bir bebeğe iyi gelmez.
- Bebeğin bulunduğu ortamda ısıtıcıları yüksek seviyelerde çalıştırmaktan kaçının.
- Bebeği soba, şömine, kalorifer gibi ısıtıcıların yakınında tutmayın.
- Bebeğin kalın giysilerle uyumasına izin vermeyin.
- Bebeği çok kalın giydirmeyin.
- Bebeğin özellikle iç giyiminin yani tenine doğrudan temas eden giysilerinin yüzde 100 pamuk olmasına çok dikkat edin. Polyester, yün bebeğin hassas cildine iyi gelmez. İyi kalite merinos yünü giydirebilirsiniz çünkü nefes alır ve cildi tahriş etmez.
Kaşıntı konusunda bebeğe yardım edin
İşte burası çok zor. Birkaç basit önlemle bebeğe yardımcı olabilirsiniz.
- Kaşınan bölgeleri serin bir havlu ile yumuşak şekilde silin.
- Eczanelerde satılan mineralli su spreyleri ya da termal spreyler egzamalı bölgeleri rahatlatmak açısından iyidir. Bebeğinizde de kaşıntıyı hafifletmek için güvenle kullanabilirsiniz.
Bebeğin kendisini kaşımasına engel olmaya çalışın
Bu da zor bir konu. Ancak yine de yapılabilecekler olduğunu unutmayın.
- Bebek kaşınmaya başladığında ilgisini başka yöne çekmeye çalışın. Onunla konuşun, oyun oynayın, çizgi film seyredin; ona kitap okuyun.
- Bebeğinizin tırnaklarının kısa ve temiz olmasına dikkat edin.
- Gerekirse bebeğin ellerine pamuklu eldiven giydirin.
Bebeğin cildini her yüzme öncesi ve sonrası nemlendirin
Klorlu su bebeğin cildine iyi gelmez. Bebeğin havuza girdiği günlerde dikkat etmeniz gerekenler olduğunu unutmayın.
- Bebeğin cildini havuza girmeden önce nemlendirin.
- Havuz sonrası bebeğe duş aldırın. Duşun hemen ardından bebeğin cildini hemen nemlendirin.
- Deniz suyu bebeğin cildine iyi gelebilir. Bu da aklınızın bir köşesinde dursun.
Egzama ve Atopik Dermatit Birbirinden
Farklı mı Değil mi?
Egzama, cildin kurumasına, kaşınmasına ve iltihaplanmasına yol açan bir dizi koşul için kullanılan bir “şemsiye” terimdir.
Dermatit, deride görülen her türlü iltihaplı hastalık anlamına gelir ve egzama için kullanılan bir başka ifadedir.
Atopik dermatit, egzamanın en yaygın türlerinden biridir. 18 yaş altındaki çocuklar arasında çok yaygındır.
Uzmanlar atopik dermatiti, bedenin içinde ve dışındaki tetikleyicilere karşı bir bağışıklık sistemi tepkisi olarak değerlendirir. Kronik ve yangılı bir durumdur.
Egzama Bulaşıcı mıdır?
Egzama bulaşıcı değildir. Egzama sorunu yaşayan çocuklar cilt enfeksiyonlarına daha yatkındır ancak egzama bulaşıcı değildir.
Egzama sorunu yaşayan çocukları etkileyebilen cilt enfeksiyonları herkesin cildinde zarar vermeden yaşayabilen mikroplardan kaynaklanabilir. Bu mikropların egzamalı çocuklarda sorun yaratma potansiyelinin nedeni bu çocukların güçlü cilt bariyerine her zaman sahip olmamasıdır.
Anne Sütü Egzamayı Önler mi?
Anne sütünün, içeriğindeki antimikrobiyal özellikler nedeniyle egzama döküntüsüne doğrudan tedavi amaçlı uygulandığı çalışmalar var. Bu çalışmaların sonuçları henüz resmi olarak kanıtlanmış değil.
Siz de emziriyorsanız ve bebeğinizde egzama türü bir cilt sorunu varsa, sütünüzün birkaç damlasını bebeğinizin cildine doğrudan uygulayabilirsiniz. Bir-iki gün boyunca günde birkaç kez yapacağınız bu uygulamayla döküntülerin azalıp azalmadığına dikkat edin .
Umarım size fayda sağlayan bir içerik okuduğunuzu düşünüyorsunuzdur ve yorumlarınızla katkıda bulunursunuz. Deneyimlerinizden faydalanmak bizi mutlu edecek ve kendimizi geliştirmemizi sağlayacaktır. Teşekkürler.
Kaynaklar: webmd.com, healthline.com, whattoexpect.com, babycenter.com, mayoclinic.org, raisingchildren.net.au, kidshealth.org, aad.org, childrensnational.org, turkdermatoloji.org.tr
