Bebeklerde D Vitamini

Bebeklerde D vitamini kullanımı her zaman çok konuşulan konulardan biri.

D vitamininin bağışıklık ile yakın ilişkisi onu özellikle içinde bulunduğumuz Covid-19 döneminde daha da önemli hale getiriyor.

“Bebeklerde D vitaminine ne zaman başlanmalı? Anne sütü yeterli D vitamini içerir mi? Bebekler D vitaminine neden ihtiyaç duyar?” gibi sorulacak ve cevaplanacak çok soru var.

Yazımızda bu konudaki önemli başlıkları bulacaksınız. İyi okumalar.

D Vitamini Nedir?

D vitamini kalsiyum, magnezyum ve fosfatın bağırsakta emiliminden sorumlu, yağda çözünebilen bir vitamin grubudur.

D vitamini vücudun pek çok sistemi üzerinde güçlü etkilere sahiptir. Bu nedenle önemi büyüktür.

D vitamininin kalsiyum ve fosfor emilimini hızlandırarak kemiklerin güçlenmesine yardım etmesi özellikle çocukların kemik gelişimi açısından çok önemlidir.

Healthline uzmanlarına göre D vitamini diğer vitaminlerden farklı olarak bir hormon gibi fonksiyon gösterir ve bedeninizdeki her bir hücrede D vitamini reseptörü vardır.

• Cildiniz güneş ışığına maruz kaldığında beden kolesterolden D vitamini üretir.
• D vitamini ayrıca yağlı balıklar ve zenginleştirilmiş süt ürünleri gibi bazı besin öğelerinde de bulunur. Ancak ne yazık ki yeterli oranda D vitaminini sadece gıdayla almak çok mümkün değildir.
• Tavsiye edilen günlük D vitamini alımı bebeklerde 1 yaşına kadar 400 IU, daha sonra ise 600 IU’dır.
• Yetişkinlerde günlük alınması gereken D vitamini oranı 400-800 IU civarındadır. Pek çok uzmana göre bu seviyenin daha üstünde D vitamini almak gerekir.
• D vitamini eksikliği tüm dünyada yaygın rastlanan bir sorundur. Ülkemizde de D vitamini eksikliği oranları yüksektir.

Koronavirüs (Covid-19) ve D Vitamini

Uzmanlar Covid-19 günlerinde D vitamini desteği almanın daha da önemli hale geldiğini söylüyor.

Özellikle Ekim ve Mart ayları arasında kemik ve kas sağlığı için günde 400 IU D vitamini almak gerekiyor.

Bazı raporlara göre D vitamini koronavirüs (Covid-19) riskini de azaltıyor. Ancak ne yazık ki henüz D vitamininin koronavirüsü engellediği ya da tedavi ettiğine yönelik bir kanıt yok.

D Vitamini Bebekler İçin Neden Önemli?

D vitamini kalsiyum emilimine ve dolayısıyla güçlü kemik oluşumuna destek olur. Öncelikle bu nedenle bebekler için önemlidir. Bebeğin kemik gelişimi için D vitamini çok gereklidir.

• D vitamini kalsiyum emilimini sağlar.
• Güçlü kemik oluşumunu destekler.
• Erken dönemdeki sağlıklı kemik gelişimi sağlıklı bir yaşam için önemli bir altyapı oluşturur.
• D vitamini hücre gelişimini artırır.
• Nöromüsküler fonksiyonları (hem sinir hem de kasları etkileyen) destekler.
• Bağışıklığı artırır.
• Düşük D vitamini seviyelerine sahip bebeklerdeki zayıf kemik yapısı riski, raşitizm gibi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Anne Sütü ve D vitamini

Anne sütüyle beslenen bebeklerde formül mamayla beslenen bebeklere oranla D vitamini eksikliği riski daha yüksektir.

Anne sütü bebek için en ideal besin kaynağı olmasına karşın bebeğin günlük D vitamini ihtiyacını yeterli oranda karşılayamaz.

Bu nedenle çocuk doktorları yenidoğan döneminin ilk günleri itibariyle D vitamini damlası yoluyla bebeği takviye etmek ister.

Bebek annesini emdiği sürece D vitamini takviyesi alır. Katı gıda döneminde bebeğin kan değerlerine bakılarak D vitamini almaya devam edip etmeyeceğine karar verilir.

Bebeklerin Günlük D Vitamini İhtiyacı

Yenidoğan döneminden 1 yaşına kadar bir bebek, günlük 400 IU D vitaminine ihtiyaç duyar. Daha sonraki dönemde günlük ihtiyaç 600 IU’ya çıkar.

Bebekte D vitamini eksikliğine yönelik belirtiler olduğunda mutlaka kandaki D vitamini düzeyine bakılmalıdır. Ve bebeğe, ancak bir doktor gözetiminde tedaviye yönelik D vitamini verilmelidir.

Bebek ve Çocuklarda Normal D Vitamini
Düzeyi Nedir?

Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği’nin en son yayımlanan uluslararası raporlara göre verdiği bebek ve çocuklardaki normal D vitamini düzeyleri aşağıdaki gibidir.

• Çocuklarda serum 25OHD düzeyini 20 ng/ml’nin üzerinde tutmak kemik sağlığının korunması ve idamesi için yeterli. Bunun için günlük alınması gereken D vitamini miktarı yaşlara göre değişmekle birlikte genel olarak günde 400-600 IU civarında.

Bebekler D Vitaminini Nereden Almalı?

Bebekler D vitaminini farklı kaynaklardan alır. Bunlar:

Güneş ışığı: D vitamini güneş ışığının etkisiyle deride sentezlenir.
Besinler: Balık, balık yağı ve yumurta gibi besinlerde yüksek oranda D vitamini bulunur.
D vitamini desteği: Bebekler için sıvı formdaki D vitamini desteklerinden yararlanılır.

• Anne sütüyle beslenen bebekler çocuk doktorunun öngördüğü şekilde D vitamini desteği almalı.
• Formül mama ile beslenen bebeklerde D vitamini desteğine ihtyiaç duyulmayabilir. Formül mamalar D vitamini takviyesi içerir ve bebek için gereken miktarı içerebilir.

Bebeğinizi formül mamayla besliyorsanız, mamanın içeriği ve bebeğin ihtiyaç duyduğu D vitamini miktarıyla ilgili çocuk doktorunuzla görüşmeyi ihmal etmeyin.

• Anne sütüyle beslenen bebeklerin katı gıdaya geçiş sürecine kadar mutlaka D vitamini desteği almaları gerekir. Katı gıda süreciyle birlikte D vitamini desteğine devam etmek ya da kesmek için yine çocuk doktorunuzdan görüş almanız önemlidir.
• Bazı gıdalar yüksek oranda D vitamini içerir. Dengeli ve planlı bir katı gıda sürecinin yanı sıra doğal güneş ışığından sağlıklı oranda yararlanmak bebek için yeterli D vitamini alımı anlamına gelebilir.

Bebekler D Vitaminini Güneşten Alabilir mi?

Bebekler belli miktarda D vitaminini güneşten alabilir. Ne var ki doktorlar, hassas ciltleri nedeniyle bebeklerin güneşe uzun süre maruz bırakılmasını önermez.

Amerikan Pediatri Akademisi 6 aydan küçük bebeklerin güneş ışığından tamamen uzak tutulmasını önerir.

Akademi daha büyük bebeklerin ise güneş kremi, şapka ve başka koruyucu yöntemlerle güneşe çıkmasını salık verir.

Özetle, bebeklerin güneşten yeterli oranda D vitamini alması çok mümkün değil. Bu nedenle özellikle anne sütüyle beslenen bebeklerin D vitamini desteği alması önemli.

Yaz aylarında dışarı çıkmadan yaklaşık 30 dakika önce 6 aydan büyük bebeğinize bebek cildi için üretilmiş güneş koruyucu krem sürmeyi ihmal etmeyin. Ve bunu dışarıdayken saat başı tekrar edin.

Bebekler İçin D Vitamini Önerileri

Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği’nin web sitesinde bebek ve çocuklarda D vitamini kullanımı ile ilgili önemli bilgiler yer alıyor.

• Anne sütü alan bütün bebeklere, ek olarak ne aldıklarına bakılmaksızın en az 1 yaşına kadar 400 IU, daha sonra ve tercihen 3 yaşına kadar 600 IU vitamini verilmeli. D vitamini süte katılarak değil doğrudan ağızdan verilmeli.
• Annelerde D vitamini eksikliğinin önemli bir sorun olması nedeniyle D vitamini desteğine yaşamın ilk gününden itibaren başlanmalı.
• Prematüre bebekler için de günde 400 IU D vitamini desteği yeterli
• Gebe kadınlara ve emzirme dönemindeki kadınlara günde en az 600 IU, tercihen günde 1200 IU D vitamini verilmeli.
• Bebek ve çocuklarda serum 25-OHD düzeyinin >20 ng/ml üzerinde tutulması yeterli.
• Normal serum 25-OHD düzeyinin>30ng/ml tutulması erişkinler için kabul edilen değer. Çocuklarda bu değerin üzerine çıkarmak şeklinde bir hedef belirlemeye gerek yok.

Bebeklerde D Vitamini Eksikliği Neden Olur?

Anne sütü bebekler için en ideal besin kaynaklarından biri. Ancak anne sütü yeterli oranda D vitamini içermez.

Bebeğin kalsiyum ve fosfor emilimi için D vitaminine ihtiyacı var. Düşük seviyede D vitamini bebekte raşitizm hastalığına yol açabilir.

Formül mamalar D vitamini takviyesi içerir. Bu nedenle formül mama ile beslenen bebeklerin, mamanın bileşenlerine bağlı olarak D vitamini ihtiyaçları karşılanır.

Diğer yandan güneş ışınlarını doğrudan almak bebek için D vitamini kaynağıdır. Fakat özellikle 6 aydan küçük bebeklerin doğrudan güneş ışınlarına maruz bırakılması önerilmez. Bu nedenle de bebek D vitamini ihtiyacını güneş ışınlarından da karşılayamaz.
Bebek için en iyisi çocuk doktoru gözetiminde, önerilen miktarlarda D vitaminini ağız yoluyla almaktır.

Bebeklerde D Vitamini Eksikliği Belirtileri

Gebelik sırasında bebeğin D vitamini kaynağı annesidir. Annenin D vitamininden zengin besinlerle beslenmesi, güneş ışığından doğru şekilde yararlanması bebeğin de D vitamini sentezlemesini sağlar.

Bebek doğduğunda öncelikle plasentadan depoladığı D vitaminini kullanır. Fakat annenin D vitamini depoları eksikse bebeğin de D vitamini eksikliği yaşama olasılığı yükselir.

D vitamininin en önemli kaynağı güneş ışınları. Ancak bebeğin güneş altında kalması da mümkün değil. Bu da bebekte D vitamini eksikliği olasılığını artıran bir durum.

Anne sütü her ne kadar bebek için en uygun besin kaynağı olsa da D vitamini açısından eksiktir. Doktor kontrolünde uygun miktarda D vitamini desteği verilmemesi de bebeğin D vitamini eksikliği yaşama olasılığını artırır.

Peki bebeklerde D vitamini eksikliği belirtileri nelerdir?

• Büyüme ve gelişim geriliği
• Kafatasının geç sertleşmesi
• Boyun uzamaması
• Motor becerilerde gerilik
• Kas güçsüzlüğü
• Dişlerin geç çıkması
• Kemiklerde eğrilik
• Huysuzluk, huzursuzluk
• Uyuşukluk
• İştahsızlık

Bebeklerde D Vitamini Eksikliği Nelere Yol Açar?

D vitamini eksikliği bebeklerde pek çok gelişim ve sağlık sorununa yol açabilir.

Kemik ve diş gelişiminde anahtar öneme sahip D vitamini, kalsiyum metabolizması için kritiktir.

D vitamini ayrıca sağlıklı bağışıklık fonksiyonunu destekler ve diyabetin önlenmesinde yardımcı olabilir.

Güneş önemli bir D vitamini kaynağıdır. İşte bu nedenle
Science Daily’ye göre özellikle kış aylarında doktor gözetiminde bebeğe D vitamini takviyesi vermek gerekir.

Bebeklerde D vitamini eksikliği ciddi bir konu. Çünkü bu durumun yol açabileceği pek çok sorun mümkün.

İşte bunlar:

Raşitizm

Raşitizm ciddi oranda D vitamini eksikliğinden kaynaklanan, kemikleri yumuşaması ve zayıflaması durumuna verilen ad.

Parantez bacaklar raşitizm hastalığının bir göstergesi.

Düşük D vitamini seviyeleri kan dolaşımındaki kalsiyum seviyelerinin tehlikeli oranda düşmesine de yol açabildiği için kasılma nöbetlerinin görülme olasılığı da mümkün.

Ayrıca zayıf kemikler nedeniyle kırık oluşumu olası.

Dişlerin Gecikmesi

Diş gelişimi, çocuk gelişiminin önemli bir bölümü. Ne yazık ki bebeğin bedeninde yeterli oranda D vitamini olmaması bebeğin dişlerinin çıkma düzenini de etkiler.

Yani D vitamini eksikliği dişlerinin geç çıkmasına neden olabilir.

Büyüme Geriliği

D vitamini eksikliği yaşayan bebeklerde büyüme ile ilgili konularda pek çok sorun yaşanabilir.

D vitamini kemik gelişimi için çok önemli. Bebeğiniz yeterli miktarda D vitaminine sahip olmadığında kemik gelişiminin bundan olumsuz etkileneceği açık.

Solunum Sorunları

Çoğu bebek kış aylarında soğuk algınlığı ve grip sorunları yaşar. D vitamini eksikliği olan bebeklerin daha uzun süreyle solunum sıkıntıları yaşamaları mümkün.

Huzursuzluk

Bebeğiniz çok huzursuzsa, nedenini bulmakta zorlanıyorsanız, belki de D vitamini eksikliği sorunun kaynağını oluşturuyordur.

Amerikan Aile Hekimleri Birliği’nin bildirisine göre çok sık rastlanmasa da D vitamini eksikliğinin belirtilerinden biri de huzursuzluk.

Bebeklerde D Vitamini Eksikliği Nasıl Giderilir?

Bebekler D vitaminini farklı kaynaklardan alır.

Bunlar:
Güneş ışığı: D vitamini, bebeğin teni yeterince güneş ışığına maruz kaldığında doğal olarak oluşur. Ancak hassas bebek cildini güneş ışığına maruz bırakmayız. Koruyucu krem ve giysiler, şapka gibi aksesuarlarla bebeğin cildini koruruz. Bu nedenle bebek bedeni için gereken D vitamini miktarını güneş yoluyla alamaz.

Gıdalar: Hamilelikte annenin D vitamininden zengin besinlerle beslenmesi bebeğin D vitamini deposunu doldurur. Bebek hamilelik esnasında plasenta kanalıyla yeterli oranda D vitamini alabilir. Bebek anne sütü ile beslendiğinde durum değişir. Anne sütü bebek için en ideal besin kaynağıdır ve şartlar uygun olduğu sürece bir annenin en az 6 ay bebeğini anne sütü ile beslemesi önerilir.

Ancak anne sütü içeriğinde yeterli oranda D vitamini bulunmaz. Bu nedenle bebeğin çocuk doktoru gözetiminide D vitamini desteğine başvurması gerekir.

Vitamin desteği: Bebekler için D vitamini desteği sıvı formdadır. Bebeğin D vitaminini günlük olarak damlalık yoluyla alması sağlanır. Bebeklere özel hazırlanmış D vitamini desteği doktor gözetiminde belirlenen miktarlarda verilir.

Bebeklerde D Vitamini Kullanımı

Bebeklerde D vitamini kullanımı doktor gözetiminde yapılır.

Anne sütü ile beslenen bebekler günde 400 IU oranında D vitamini desteği alır. Bu, bebek ortalamam 1 yaşına gelinceye kadar devam eder.

D vitamini herhangi bir içeceğe katılarak değil doğrudan ağız yoluyla bebeğe verilir.

Bebeklerde D Vitamini Fazlalığı Belirtileri

İhtiyaç olmadan yüksek dozda D vitamini kullanımı bebekte birtakım sağlık sorunlarına neden olur.

Bu nedenle her yaşta olduğu gibi özellikle bebeklik çağında her türlü vitamin desteği ile ilaç kullanımı doktor gözetiminde bilinçli olarak yapılmalı.

Gelelim D vitamini fazlalığı belirtilerine:

İhtiyaç olmadan yüksek dozda alınan D vitamini kalsiyum yüksekliğine ve buna bağlı olarak,

• iştahsızlık
• mide bulantısı
• kusma
• halsizlik
• kabızlık
  bilinç bulanıklığı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Bu nedenle doktor kontrolünde vitamin kullanımı önemli.

D Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

Bedenimizin ihtiyaç duyduğu D vitamini 3 kaynaktan gelir: Güneş ışığı, vitamin desteği ve beslenme.

Dengeli ve sağlıklı beslenme bedenimize ihtiyacı olan desteği önemli oranda sağlar.

D vitamininin hangi besinlerde olduğunu bilirsek, öğünleri de zenginleştirebiliriz.

İşte D vitamini içeren besinler:

• Tereyağı
• Süt
• Kefir
• Peynir
• Yumurta
• Havuç
• Brokoli
• Mantar
• Maydonoz
• Tatlı patates
• Kuşburnu
• Yulaf
• Balık
• Tavuk
• Karaciğer

D vitamininin faydaları nelerdir?

D vitamininin vücutta pek çok önemli fonksiyonu var.

Bunlardan belki de en önemlisi kalsiyum ve fosfor emilimini düzenlemek; bağışıklık sistemini güçlendirmek.

Yeterli oranda D vitamini alımı, kemik ve dişlerin normal sürecinde büyüme ve gelişimi için önemlidir. Bedenin bazı hastalıklara karşı dirençli olması açısından elzemdir.

D vitamini,

• Boy uzamasına yardımcı olur.
• Bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Kemik ve dişlerin normal gelişim ve büyümesini sağlar.
• Vücut hücreleri arasındaki gerekli sinerjiyi destekler.
• Sinir sistemini desteklemeye yardımcı olur.
• Bebeğin uyku düzenini destekler.
• Bazı kanser türlerini engellemeye yardımcı olur.

D vitamini kullanmak yerine bebeği
güneşe çıkarmak yeterli mi?

D vitamini sentezlemesinde en önemli kaynaklardan biri güneş.

Bedende D vitamini üretimini sağlamak için öğle saatlerinde güneş koruyucu krem olmadan güneş ışığı almak gerekir.

Bu nedenle bebeği güneşe çıkarmak yeterli oranda D vitamini üretimini sağlamaz. Çünkü bebeklerin hassas cildi öğle saatlerinde dik gelen güneş ışınlarını tolere edemez.

Ayrıca cam arkasından da yeterli oranda D vitamini alınmaz.

• Düşük D vitamini düzeyine sahip bebeğin üzerinde yalnızca bebek bezi varken 10-30 dakika,
• Başı açık ve gövde giysili iken 30 dakika-2 saat arasında,
• Normal D vitamini düzeyine sahip bebeğin üzerinde yalnızca bebek bezi varken 10 dakikadan az,
• Giyinik iken 30 dakika güneşe çıkarılması D vitamini üretimine destek olur.

Ne var ki yukarıdaki şartları sağlayıp D vitamini üretimini desteklemek kolay değil. Bu nedenle çocuk doktorlarının önerisi 1 yaşına kadar günde 400 IU D vitamini desteğini bebeğe vermek.

Umarım size fayda sağlayan bir içerik okuduğunuzu düşünüyorsunuzdur ve yorumlarınızla katkıda bulunursunuz. Deneyimlerinizden faydalanmak bizi mutlu edecek ve kendimizi geliştirmemizi sağlayacaktır. Teşekkürler.

Kaynaklar: healthline.com, aafp.org, romper.com, raisingchildren.net.au, intermountainhealthcare.org, medicalnewstoday.com, caringforkids.cps.ca