Bebeğiniz gözünü tavana mı dikiyor? Sürekli ışığa ya da tavan vantilatörüne mi bakıyor?
Ve siz bunun normal olup olmadığını mı merak ediyorsunuz?
Bu yazımızda bebeklerin neden ışığa, tavana ya da tavandaki vantilatöre baktığını araştırdık. Dahası bebek bakışlarının ne anlama geldiğinin peşine düştük. İyi okumalar…
Bebekler Neden Işığa Bakar?
Bebekler doğduklarında ışığa karşı yetişkinler kadar duyarlı değildir. Ancak ilerleyen zamanlarda bebeğin ışığa karşı hassasiyeti ciddi oranda artar.
Işık kaynakları bebeğin ilgisini çeker. Kontrast renkler, desenler ve şekiller bebeğin ilgi odağını oluşturur. Işık kaynakları da aydınlık ve karanlık arasında mükemmel bir kontrast sağlar.
Bir araştırmaya göre çok küçük bir bebeğin annesinin yüzünü tanıma sebebi de bu yüksek kontrast/zıtlık durumudur.
Annenin yüzündeki saç hattı yüksek kontrasta sahip bir uyarandır. Araştırma annenin şapka ya da eşarp takarak bu çizgiyi kaybetmesi durumunda bebeğin anneyi tanıyamayacağına işaret ediyor. Yani bir yenidoğan bebeğiniz varsa, saç şeklinizle pek oynamasanız daha iyi olur.
Işığa Bakmak Bebeğin Gözlerine Zarar Verir mi?
Bu soruya hem evet hem de hayır karşılıklarını vermek mümkün. Şöyle ki…
Işığa maruz kalmak, bebeğin normal görme fonksiyonunun gelişiminde önemlidir.
Işık bebeğin nöral bağlantılarının gelişimini olumlu anlamda etkiler. Bu ışık kaynağının bebeğin gelişimi üzerindeki olumlu etkisi.
Diğer yandan yüksek hızlı görünebilir ışığa, özellikle de mavi ışık ve ultraviyoleye maruz kalmak her yaştan insana zarar verebilir.
Bebeklerde Işık Kontrolü ve Önemi
Gözler bebeğin zihnine açılan kapıdır.
Bebeğin görme gücü doğum esnasındaki en az gelişmiş duyusudur. Ancak doğum anıyla birlikte başlayan görsel bilgiler bebeğin gelişmekte olan merkezi sinir sistemi üzerinde etkiye sahiptir.
Burada görsel uyaranın bir çocuğun gelişimindeki önemine değinmek gerekir.
Retina; gözün doğrudan beyinle bağlantılı tabakasıdır.
- Göz küresinin en arkasında bulunur.
- Işığa duyarlı milyarlarca görme hücresinden oluşur.
- Dışarıdan gelen ışığın ve çeşitli görüntülerin algılandığı bölgedir.
- Retina görüntünün beyine sinir hücreleri aracılığıyla iletilmesinden sorumludur.
- Retina, doğumda ışık ve renkleri algılayamaz. Bu nedenledir ki bebekler doğduktan sonra siyah, beyaz ve gri renklerde görür.
Doğumda bebeğin sinir hücreleri birbiriyle iyi bir bağlantı içinde yani organize halde değildir.
Yeterli görsel bilginin sağlanması bebeğin retinasının ve optik sinirlerin (görme sinirlerinin) büyümesini destekler.
Yenidoğanın beynindeki görsel bölümler hızla gelişir.
İşte bu nedenlerle yenidoğan bebeğin odasında, bulunduğu ortamda doğru oranda ışık kullanımı önemli bir konudur.
- Yenidoğan bir bebeği uzun süreyle özellikle güneşten ve çok parlak ışık kaynaklarından gelen ışınlara maruz bırakmamak gerekir.
- Bir bebeğin yanında kamera ile flaşlı çekim yapılmamalı. (Özellikle çekim mesafesi 1 metreden az ise)
- Aşırı ışık ışınları bebeğin retinasına zarar verebilir.
- Ayrıca lazerler ve çok parlak endüstriyel ışıklar da bebeğin retinasında hiç istenmeyecek hasarlara yol açabilir.
Bebeğimin Gözlerini Nasıl Koruyabilirim?
Bebeğin gözlerini özellikle güneş ışınlarından korumanız gerekir. Bunun da yolu yetişkinlerde olduğu gibi iyi bir UV korumasına sahip güneş gözlükleridir.
Ayrıca mavi ışığın gözler üzerinde olumsuz etki yaratması söz konusu olduğundan bebeği ekrandan uzak tutmak gerekir.
Bebeğin odasında yüksek ışık kaynakları kullanmamak da önemli.
Bebekler Işığa Bakmayı Ne Zaman Bırakır?
Bebeklerin ışığa bakmayı ne zaman bırakacağı ile ilgili kesin bir zaman dilimi belirtmek kolay değil.
Belli ki ışığa bakma konusu hemen hemen tüm bebekler için ortak bir konu. Ve özellikle ilk 6-8 ay gibi bir zaman aralığını kapsıyor.
Çünkü yüksek kontrasta sahip nesneler bebeklerin dikkatini çekiyor ve ışığa bakmak bebeklerin gözlerini odaklamasına yardım ediyor.
Ancak bir bebeğin ışığa bakmayı ne zaman bırakacağını söylemek zor. Çünkü her bebeğin gelişimi farklı. Bebeğiniz özelinde bir bilgiye ulaşmak istiyorsanız onu takip eden doktoruna danışmanızı öneririz.
Bebeklerde Görme konusuna buradan ulaşabilirsiniz.
Bebekler Neden Dik Dik Bakar?
Bir bebeğin neden dik dik baktığını anlamak için öncelikle kısaca bebeğin gelişmekte olan görme yeteneğine göz atalım:
- Yenidoğan bir bebeğin gözbebeği parlak ışığa maruz kaldığında küçülür.
- Yenidoğan bebek en fazla 15-20 cm uzağı görür. Bunun nedeni bebeğin merkezi görme yeteneğinin hala gelişme aşamasında olmasıdır. Bebeğin kenardan görme yetisi bu dönemde daha gelişkindir.
- İlk iki ay bebekte göz kayması ya da şaşılık gözleyebilirsiniz. Bu normaldir.
- Bebek 3 aylık olduğunda genellikle 20-30 cm uzaktaki nesnelere odaklanabilir.
- Bebek 4=5 aylık olduğunda derinlik algısı gelişir. Yani bebek birşeyin kendisinden ne kadar uzakta olduğunu kestirebilir hale gelebilir.
Bebeklerin neden dik dik baktığına gelirsek…
- Bebekler kendilerine ilginç gelen insan ve nesnelere dik dik bakar.
- Bebeğin görme yeteneği henüz tam gelişmiş olmadığı için parlak, hareket eden ya da kontrast renklere sahip şeyler ilgisini çeker.
Bu nedenlerle bebeğinizi sık sık renkli nesnelere ya da bir tavan vantilatörüne bakarken görürsünüz.
Bebek 6-8 aylık olduğunda görmesi daha iyi olacağı için artık yüzlere odaklanmaya başlar. Ve böylece dik dik bakma tercihi cansız şeylerden insanlara kayar.
Bebeğin İlgisini Ne Çeker?
Bebeğin ilgisini neler çeker diye merak ediyorsunuz değil mi? Aşağıda bebeğin dikkatini çeken şeyleri listeledik:
1. Hareket eden nesneler
Tavan vantilatörü gibi hareket eden nesneler bebeğin hızla gelişmekte olan beynini uyarır.
Bu demektir ki hareket eden nesneler bebeğin görme yeteneğinin gelişiminde önemlidir. Bu nesnelere bakmak bebeği uyarır ve bebeğin dikkatini çeker.
2. Bazı yüzler
Bazı yüzler bebeklere ilgi çekici gelir. Bunu siz bile bilemeyebilirsiniz. Yüzdeki herhangi bir özellik bebeğin dikkatini çeker ve bu, bebek 3-4 günlükken bile olabilir.
3. Farklı özellikler
Örneğin bir gözlük, bıyık, sakal, renkli saç, ışık ya da farklı bir doku… Hiç beklemediğiniz şekilde bebeğin ilgisini çekip ona dik dik bakmasına yol açabilir.
4. Kontrast şeyler
Kontrast renkler ya da hatlar bebeğin ilgisini çeker.
5. Hiçbir şey
Bazen bebeğin boşluğa baktığını ve gülümsediğini görürsünüz. Bunun sebebi bebeğin görme yeteneğinin gelişiyor olmasıdır.
Yani bir bebeğin görüş alanınının dışındaki bir yere doğru bakması normaldir. Bebek herhangi bir şey görmese de görüşünü ve gözlerini geliştirmek için egzersiz yapıyordur.
Bebeklerin Dik Dik Bakmasının Nedenleri
Gözünü size ya da herhangi bir nesneye diken bebeğinizin bunu neden yaptığını bilmek istiyorsanız, aşağıdakileri okumanızı tavsiye ederiz.
1. Bebek dünyayı tanımaya çalışıyordur
Bebek hareket eden her şeye ilgi duyar. Dudaklarınızın, gözlerinizin hareketi de bebek için ilgi çekicidir.
Sözün özü bebek sizi ve çevresini oluşturan her şeyi tanımak için gözlerini dikip bakar.
2. Bebek yorgundur
Bebek yorgun ya da uykulu olduğunda, gözlerini bir noktaya adeta sabitler.
3. Bebek iletişim kurmak istiyordur
Henüz konuşma ya da gülme yeteneği gelişmemiş olan bebek, sizinle bağ kurmak için gözlerini dikip size bakar.
4. Birşeyler bebeğin ilgisini çekmiştir
Bebek ilgisini ya da dikkatini çeken herhangi bir şeye dik dik bakar.
Bebeğim Bana ve Diğer Aile Bireylerine
Dik Dik Bakıyor
Aşağıda bebeğin size ve diğer aile bireylerine dik dik bakma nedenlerini bulacaksınız:
1. Bebeğin dikkatini çekmişsinizdir
Bebek yüzleri ilgi çekici bulur. Bu nedenle sizin ya da diğer aile bireylerinin yüzüne bakar. Bu aynı zamanda bebeğin sizinle bağ kurma yoludur.
2. Bebek sesinizi duymuştur
Bebek hala görme yeteneğini geliştiriyor. Sesinizi duyunca o yöne döner ve size bakar. Yani bebek doğal bir hareketle duyduğu sese yönelir.
3. Mücevheriniz ya da gözlüğünüz bebeğin dikkatini çekmiştir
Hareketli nesneler, kontrast yaratan görüntüler bebeğin ilgisini çeker. Bu bir mücevher, gözlük, sakal, bıyık, herhangi bir şey olabilir.
4. İyi ve hoş görünüyorsunuzdur
Herkes gibi bebekler de iyi ve hoş görünen, iyi bir enerji yayan kişilere bakar.
Bebekler Neden Nesnelere ve Boşluğa Bakar?
Bir bebeğin herhangi bir nesneye bakması normal sayılabilir. Peki ya boşluğa bakması? İşte ebeveynlerin en çok merak ettiği konulardan biri daha. Aşağıda bazı nedenleri anlattık.
Bebeğin Nesnelere Bakma Nedenleri
Bebeğiniz bir nesneye gözünü dikip bakıyorsa, muhtemelen aşağıdaki nedenlerle bunu yapıyordur.
1. Hareket: Nesnenin hareketi ( örneğin bir dönence), bebeğin ilgisini çekiyordur.
2. Rengi ve şekli: Parlak renkler, kontrast yaratan desenler bebeği adeta büyüler. Yani bebek cıvıl cıvıl, renkli nesnelere ve parlak ışıklara gözünü dikip bakar.
3. Yeni, farklı bir nesne: Yeni, farklı her şey bebeğin dikkatini ve ilgisini çekebilir.
Bebeğin Boşluğa Bakma Nedenleri
Kimi zaman bebeğinizi hiç bir şeye ya da boşluğa bakarken görürsünüz. İşte buna anlam vermekte güçlük çekersiniz. Oysa bebeğin her hareketinin altında bir ihtiyaç yatar. Bakalım bu hareketinin altında yatanlar nelermiş…
1. Bebek bilgi depoluyordur: Bebek çevresinden edindiği bilgiyi adeta emer. Bebeğin küçük beyni gördüğü her yeni şeyi işleme alır ve anlamaya çalışır.
2. Her şey ilgi çekicidir: Küçük bebek için her şey yeni ve ilgi çekici. Yani bebek ilgisini çeken her şeye, ister bir nesne ister boşluk olsun, gözlerini diker ve bakar.
3. Bebek görme yeteneğini geliştiriyordur: Bebek bir nevi egzersiz yaparak görüş mesafesini artırıyordur.
Bebek Meme Emerken Neden Dik Dik Bakar?
Yenidoğan ya da birkaç aylık bebekler, meme emerken annelerinin yüzüne bakacak kadar gelişmiş görme yeteneğine sahiptir. Hatırlayın, bebekler doğumdan sonra 15-20 cm uzağa kadar görebiliyordu.
Bebekler emerken annelerinin yüzüne bakışlarını diker ya da anneleriyle göz teması kurar. Bu iletişim kurmanın ve güvenli bağlanmanın yollarından biridir.
Bebek Neden Tavana ya da Işığa Bakar?
Bebek tavana, tavandaki vantilatöre, ışığa, herhangi bir şeye bakar. Bu durumun ardında yatan geçerli birkaç neden var elbette.
Bebekler kısıtlı görme yeteneklerine bağlı olarak hareket eden ya da parlak nesnelere bakar.
Bazen tavanın hatları, aydınlatma armatürleri ve onların gölgeleri bebeğin ilgisini çeker.
Pek çok bebek kafa kontrolünü henüz tam sağlayamadığı için de tavana ya da ışığa bakabilir.
Bebek Yabancılara Neden Dik Dik Bakar?
Bebek özellikle siz yanında olmadığınızda yabancılara dikkatle bakar.
Bunun nedenleri:
- Bebek yabancıları ilgi çekici bulur.
- Bebek yabancıları yakınlarına, aile bireylerine benzetir.
- Bebek yabancıları farklı bulur.
- Bebek yabancının üzerindeki bir aksesuardan, saçından, bıyığından, sakalından, gözlüğünden etkilenir.
Bebeğin Görme Yeteneğiyle İlgili İlginç Bilgiler
Bebeklerde Görme konusunda merak edilen soruların cevaplarına buradan ulaşabilirsiniz.
Aşağıda bir bebeğin görme yeteneğiyle ilgili ilginç bilgiler yer alıyor.
- Bir bebeğin gözleri ışığa karşı yüksek oranda hassastır. Bu nedenle bebek parlak ışığa maruz kaldığında göz bebekleri küçülür. Ayrıca parlak ışık duyularını uyararak bebeğin daha da hareketlenmesine yol açar.
- Bebeğin merkezi görme yeteneği gelişme aşamasındadır. Bu durum bebeğin ancak yakınındakileri görmesini sağlar. Uzaktaki insanlar, nesneler vs. bebeğin görüş alanında değildir ya da onları bulanık görür.
- Bebek ışık ve koyu renklere bağlı olarak farklı desen ve dokuları ayırabilir. Ayrıca bebeğin büyük şekillere ve parlak renklere meyili vardır.
- Bebek parlak nesnelere gözünü dikip bakar. Bu nedenle bebek oyuncakları parlak renklerde üretilir.
Bebeğim Her Şeye Gözünü Dikip Bakıyor. Ne Zaman Endişelenmeliyim?
Küçük bebeklerde dik dik bakmak normal kabul edilen bir durumdur. Genellikle sorun yaratmaz.
Ancak aşağıda yer alan belirtiler bebeğinizde varsa, endişeye kapılmadan, bilgi almak üzere çocuk doktorunuza danışmanızda fayda var:
- Bebeğin gözlerinde yaygın bir şaşılık söz konusudur. Ve bazen gözleri yuvalarında gelişigüzel hareket eder.
- Bebeğin göz bebeklerinde bulutsu bir görüntü ya da beyazlık vardır.
- 2 aylık bebek hala yüzlere ilgi göstermiyordur.
- 4 aylık bebek hala hareket eden nesneleri takip etmiyordur.
Bebek Neden Ellerinize Bakar?
Özellikle ilk 1 yıl bebek gelişimsel olarak pek çok farklı evreden geçer. Her evrenin kendine has özellikleri vardır. Ve yeni ebeveynler için her şey bir merak ve kaygı konusu olabilir. Bu konu bebeğin yetişkinlerin ellerine ya da dönencesine gözlerini dikip bakması bile olabilir.
Aşağıda bu konuya dair bazı sebepleri bulacaksınız.
1. İlk haftasında bebek bulanık görüyordur.
Doğumdan sonraki ilk hafta, hala gelişmekte olan merkezi görme yeteneğiyle bebek en fazla 15-20 cm uzağa kadar görebilir. Bu mesafe bebeğin sizin ancak yakınlaştığınızda yüzünüzü, elinizi görebileceği mesafedir.
2. Bebek siyah ve beyazdan daha renkli görüntülere geçişi deneyimliyordur
Yenidoğan bebek yalnızca siyah ve beyaz renkler ile bazı gri gölgeleri ayırt eder. Bebek büyüdükçe görme yeteneği gelişir.
Kontrast yaratan renkler ve farklı geometrik şekiller bebeğin ilgisini çeker ve bebek onlara gözlerini diker.
Bebek 4 aylık olduğunda renkleri görmek konusunda iyi bir duruma gelebilir.
3. Bebek görüş sahasını genişletiyordur
Bebek 3. aya geçiş yaparken görme yeteneği ve beyni belirgin şekilde gelişir. Bu aşamada bebeğin göz kasları da geçmişe oranla epey ilerlemiştir. Bu durum bebeğin rahat görüş mesafesindeki her şey detaylarıyla görmesine yardım eder.
Yani ellerinizi bebeğin yüzüne yakın bir konuma getirdiğinizde bebek onlara gözlerini diker ve elinizin detaylarını, parmak hareketlerinizi takip eder. Aynı zaman bebeğin kendi ellerine de inceler nitelikte baktığına tanık olabilirsiniz.
4. Bebek artık bazı şeyleri tanıyor
Bebek 3-6 ay arasında düzenli olarak gördüğü tanıdık yüzleri ve oyuncakları tanımaya başlar. Bebek sizin yüzünüzü, ellerinizi gayet iyi biliyor. Yani yüzünüzü ve ellerinizi bebeğe yaklaştırdığınızda bebek mutlulukla bakışlarını yüzünüze ve ellerinize diker.
5. Bebeğin derinlik algısı gelişmiştir
Bebeğin 3-6 ay arasında derinlik algısı belirgin seviyede artar. Bu durum bebeğin nesnelere daha rahat bakabilmesini sağlar.
Yüzünüzü ve ellerinizi yakınına getirdiğinizde bebek size bakmaktan keyif alır. Ta ki siz bebekten uzaklaşıncaya kadar…
Düşüncelerini ve deneyimlerini benimle paylaşan okuyucularım içeriklerimi zenginleştiriyorlar. Önerilerinizi başka insanlara ulaştıracağım için katılımınız beni mutlu edecek. Tekrar görüşmek dileğiyle…
Kaynaklar: parentingfirstcry.com, verywellfamily.com, memorialcare.org, raisingchildren.net.au, whattoexpect.com, kidshealth.org
