Bebeklerde hıçkırık konusunu ele aldığımız bu içerikte temel soruların cevabını bulacaksınız.
Yeni annenin hayatı mutluluk ile endişe duyguları arasında gidip gelir. Mırıl mırıl bebek sesi kalbinizi ısıtırken, küçücük bir hıçkırık tüm neşenizi kaçırır. Ne var ki hıçkırık söz konusu olduğunda endişeyi bir kenara bırakmak en doğrusudur.
Hıçkırık bebekler için son derece normal ve olağandır.
Bebekler yetişkinlere göre çok daha fazla hıçkırır. Bebekler anne karnındayken bile hıçkırır.
Bebek Neden Hıçkırır?
Hıçkırık, tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi, bebeğin gelişmekte olan diyafram kasında (bebeğin göğüs boşluğu ile karın boşluğu arasında yer alan geniş kas) oluşan spazmlar nedeniyle ortaya çıkar.
Bebeklerde sık rastlanan, olağan bir durumdur.
Diyaframda oluşan bu spazmları tetikleyebilecek pek çok neden mevcuttur.
Fazla beslenmek (çok dolu mide), emerken hava yutmak bebeğin hıçkırmasına yol açabilecek, olası en yaygın nedenler olarak görülebilir.
Diğer olası nedenler ise gastroözofageal reflü (GERD), ortam ısısındaki ani düşüş; duman, kirlilik gibi hava kaynaklı sorunlar olabilir.
Uzmanlar, arkasında tıbbi bir neden yoksa, hıçkırığın bebeği rahatsız etmediğini öngörür.
Ancak hıçkırık sık tekrarlandığında ebeveynleri telaşa sürükleyebilir.
Nedenleri bilmek her zaman rahatlatır.
Hıçkırığın olası nedenlerini inceleyelim.
Fazla beslenme: Anne sütü de olsa fazla beslenmek bebeğin midesinin şişmesine yol açar.
Karın boşluğundaki ani genişleme diyafram kasında spazma yol açar. Hıçkırık oluşur.
Hava yutmak: Genellikle biberonla beslenen bebeklerde olur.
Biberonda süt akışı daha hızlı olabildiği için, bebek emerken hava yutar.
Bu, fazla beslenmede yaşanan durumu yaratır. Yani bebeğin yuttuğu hava bebeğin karın boşluğunda genişlemeye yol açar. Sonuç, hıçkırık.
Gastroözofageal reflü (GERD): Amerikan John Hopkins Hastanesi hıçkırığın bebek ve çocuklarda reflü hastalığının işaretçisi olduğunu belirtmektedir.
GERD, midedeki besinlerin yemek borusuna kaçması durumudur.
Bunun nedeni yemek borusu ve mide arasındaki sfinkter denilen kapakçığın tam gelişmemiş olmasıdır.
Asitli mide içeriğinin yemek borusuna kaçışıyla oluşan tahriş, sinir hücrelerini tetikler. Böylece diyafram kası kasılır ve hıçkırık oluşur.
Hava kalitesi: Bebeklerin hassas bir solunum sistemi vardır.
Hava kirliliği, duman, parfüm kokusu gibi kimyasal kokular bebekte öksürüğü tetikleyebilir.
Tekrarlanan öksürük durumu bebeğin diyafram kasında kasılmaya yol açabilir. Sonuç hıçkırık olabilir.
Ortam ısısındaki düşüş: Kimi zaman ortam ısısındaki düşüş bebeğin kaslarının kasılmasına yol açabilir.
Aynı şekilde diyafram kası da kasılarak hıçkırığa sebep olabilir.
Tavsiyemiz bebeğin hıçkırıklarını takip etmeniz.
Gün içinde ne zaman hıçkırıyor? Hangi koşullarda hıçkırıyor? Sorularının cevaplarını bulabilirseniz, koşulları değiştirmek sizin için kolay olur.
Bebeğim Sıklıkla Hıçkırıyor. Normal Mi?
Bebeklerin hıçkırması normaldir. 1 yaşın altındaki bebekler sık sık hıçkırır.
Bebeklerin neden sık sık hıçkırdıklarına dair kesin bilgiler olmasa da bu konuda pek çok farklı görüş mevcut.
Hıçkırık genellikle beslenme seanslarının ardından ortaya çıktığı için, en yaygın ortak görüş, hıçkırığın bazı kasların diyaframdaki küçük ve ani kasılmalar sonucu uyarılmasıyla ortaya çıktığı yönünde. Yani;
- Çok dolu mide,
- Çok miktarda hava yutmak,
- Biberon ya da memeyi çok hızlı çekmek hıçkırığı tetikleyebilir.
Ayrıca bebekler ortada belirgin bir sebep yokken de hıçkırabilir.
Prematüre bebeklerin zamanlarının % 2.5’inde hıçkırdıklarını biliyor muydunuz?
Bebeklerde hıçkırık süresi genellikle 5-10 dakika arasındadır. Bu nedenle bebeğiniz ortada bir sebep yokken ya da beslenmeden sonra hıçkırırsa sakin olun.
Çoğu durumda hıçkırık kendi kendine geçer. Ancak siz bu durumdan çok rahatsızsanız, tavsiyelerimizi mutlaka okuyun.
Bebek Hıçkırması Nasıl Geçer?
Hıçkırığın sebebi ne olursa olsun, ebeveynin doğal dürtüsü onu durdurmaktır. Ancak şunu unutmamak gerekir ki hıçkırık acı vermez, bebekleri üzmez, hatta bazı bebekler hıçkırığa rağmen uyuyabilir.
Siz yine de hıçkırığı geçirmek isterseniz, aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz
- Beslerken bebeğinizin pozisyonunu değiştirin. Örneğin bebeğin dik durmasına dikkat ederseniz, karnının şişmesini ve çok fazla hava yutmasını engelleyebilirsiniz.
- Bebek biberondan ya da memeden emerken hıçkırık başladıysa ara verin ve hıçkırığın geçmesini bekleyin.
- Bebeğin gazını çıkarın. Böylece karın bölgesindeki gaz azalınca bebek rahatlayabilir. Dik durmak da hıçkırığın geçmesini sağlayabilir.
- Hıçkırık bebeği beslenme zamanı dışında tuttuysa bebeğe emzik vermeyi deneyebilirsiniz. Emme faaliyeti diyaframın rahatlamasını ve hıçkırığın durmasını sağlayabilir. Bebeği kısa bir süre emzirmeyi ya da bebeğe küçük miktarda su vermeyi de deneyebilirsiniz.
Bebeği Hıçkırık Tutunca Ne Yapılır?
Hıçkırık bir kere başladı mı onu durdurmanın garantili bir yolu yoktur. Hiçbir şey yapmasanız da hıçkırık ortalama olarak 5-10 dakika arasında kendi kendine durur.
Eğer hıçkırık birkaç saat devam ederse mutlaka doktorunuza danışın.
Ülkemizde Az Bilinen “Bebek Spazmı” Hastalığı ve Hıçkırığın Karıştırılması
Hıçkırık, özellikle ülkemizde bilinmeyen “bebek/yenidoğan spazmı” (infantile spasms, west syndrome) rahatsızlığı ile karıştırılabilir.
John Hopkins Üniversite Hastanesi “bebek spazmı” rahatsızlığının ebeveynler tarafından sıklıkla kolik veya hıçkırma ile karıştırıldığını belirtir. Fakat “bebek spazmı” ilerleyen dönemlerde epilepsiye sebep olabilen çok daha tehlikeli bir hastalıktır.
“Bebek spazmı” en çok uykudan uyanma sonrasında bir kaç dakika boyunca kendini gösterebilir.
Temel sebepleri arasında B6 vitamin eksikliği vardır.
“Bebek Spazmı” bir-iki saniye sürer. Bebek spazm sırasında başına öne veya arkaya iter.
Hıçkırığı durdurmak konusunda sizin için farklı görüşleri bir araya getirdik. Bebeğinizde aşağıdaki sunduğumuz yöntemleri sırasıyla deneyebilirsiniz. Hangisinin bebeğiniz için daha yararlı olduğunu zaman içinde görmenizi diliyoruz.
Bebeği Besleyin
Hıçkırık başladıktan sonra bebeği küçük miktarlarda besleyebilirsiniz. Az miktarda formül mama ya da küçük bir emzirme seansı işinize yarayabilir. Sonra sırasıyla gaz çıkarmayı, bebeğin geğirmesini sağlamayı deneyin.
Bebeği Beslerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bebeğin memeyi iyi kavradığından emin olun. Aksi takdirde bebek hava yutabilir. Hıçkırık daha yoğun hale gelebilir.
Bebeğe su vermek de bir yöntem. Hatta bir çalışmada bebeğe biberonla ılık su vermenin hıçkırığı geçirmede yardımcı olabileceği ortaya konmuş.
Bebeği Geğirtin
Hıçkırık bebeğin emerken çok miktarda hava yutmasından kaynaklanabilir.
Bebeği başı omzunuza gelecek şekilde dik tutun. Bebeğin sırtına hafif ve nazik hareketlerle vurun.
Bu işlem sonunda bebek geğirdiğinde hıçkırık da durabilir. Ayrıca geğirmeyle birlikte gelebilecek hafif kusma kısmı için omzunuzda bir bez olmasına dikkat edin.
Bebeğe Emzik Verin
Bir emzikle yapacağı emme hareketleri bebeğin diyaframının rahatlamasını sağlayabilir.
Bebeğe Masaj Yapın
Bebeği ister dik tutun, ister kucağınıza yüzüstü yatırın, sırtına yapacağınız hafif masaj da diyaframını rahatlatabilir.
Bebeğe Oyun ve Oyuncak Sunarak Rahatlatmaya Çalışın
Hıçkırığın nedenlerinden biri beyni ve karın bölgesini birbirine bağlayan vagus sinirinin uyarılmasıdır.
Bebeğiniz hıçkırıklardan yorulduysa, dikkatini başka bir yöne çekerek vagus sinirinin farklı bir şekilde uyarılmasını sağlayabilirsiniz.
Bebeğe farklı bir oyuncak sunun ya da sevdiği bir oyunu deneyin. Hatta emzik vermek bile işe yarayabilir.
Bebeği Dik Tutun
Bebeğin ayaklarını yere bastırabilirsiniz. Bu pozisyon hıçkırığın yaygın nedenlerinden biri olan reflü etkisini azaltabilir.
Emme Sırasında Hıçkırık Başladıysa Ara Verin
Emzirmenin ortasındaysanız ara verin. Böylece bebek nefesini daha rahat kontrol edebilir, gazı varsa geğirebilir. Emzirme sırasında meme değiştirirken dahi ara vermeye özen gösterin.
Bebek Hıçkırırken Emzirmek
Çoğu bebek hıçkırır. Ve genellikle hıçkırıklar bebeklerden çok ebeveynleri etkiler.
Emzirme sırasında bebeği hıçkırık tutarsa, bebeğin pozisyonunu değiştirip daha dik bir konuma getirmeye çalışın. Bebeğin geğirmesini ya da rahatlamasını sağlayın.
Yeniden emzirmek için hıçkırığın geçmesini bekleyin.
Hıçkırık kendi başına 5-10 dakika arasında geçmediyse, bu kez bebeği birkaç dakika kadar emzirmeyi deneyin. Genellikle bu yöntem hıçkırığın geçmesi için işe yarar.
Bebeğiniz sık sık hıçkırıyorsa bebeği sakinken, aşırı acıkmadan önce emzirmeye dikkat edin. Bu konuda bebeğin en son ne zaman emdiğine ve bebeğin açlık belirtilerine dikkat etmek yardımcı olur.
Bebeğim Hıçkırır Gibi Ses Çıkarıyor. Anlamı Ne?
Bebekler yetişkinlere değişik gelen pek çok ses çıkarır.
Bebek hıçkırmayıp hıçkırığa benzer bir ses çıkarıyorsa bunun reflü gibi pek çok sebebi olabilir. Bu durumda mutlaka doktorunuza görünmeniz gerekir.
Doktorunuza görünmeden önce bebeğin takibini iyi yaptığınızdan emin olun.
Örneğin,
- Bu ses ilk ne zaman dikkatinizi çekti?
- Bebek ne zamandır bu sesi çıkarıyor?
- Bebeğin solunumunda dikkatinizi çeken farklı bir durum var mı?
- Bu ses bebek nefes alırken mi yoksa nefes verirken mi çıkıyor?
- Bebek iyi besleniyor mu?
- Beslenme sırasında ya da sonrasında kusma hali var mı? Varsa miktarı nasıl?
- Bebeğin genel hali nasıl? Huzursuz mu yoksa genellikle rahat ve keyifli mi? gibi soruların yanıtlarını doktor ziyaretinizden önce bulursanız, daha verimli bir doktor seansı yaşayabilirsiniz.
Bebeğim Hıçkırırken Kusuyor. Endişelenmeli Miyim?
Bir yaşın altındaki bebeklerde hıçkırık olağan bir durumdur. Bebek beslenme sonrası hıçkırabilir ya da kusabilir.
Los Angeles, Kaliforniya Üniversitesi (UCLA) bebeklerin beslenme sonrası hapşırma, hıçkırma ve kusmasının, hatta burun tıkanıklığı, akmasının normal olduğunu belirtmektedir.
Bebekler genellikle mideleri dolu olduğunda kusarlar, böylece küçücük mideleri fazla gelen sütü atar. Bebekler mideleri dolu olduğunda aynı zamanda hıçkırabilir.
Bebek aynı anda hem hıçkırıyor hem de kusuyorsa bebeğin reflüsü olduğu anlamına gelebilir.
Bebeğin hıçkırırken kusmasının nedenini en sağlıklı şekilde doktorunuz size söyleyecektir. Bu nedenle en kısa zamanda bebeğinizi doktoruna muayene ettirmeniz gerekir.
Bebekler reflü olur çünkü yemek borusunun ucunda yer alan ve gıdaların mideye geçişine izin veren kapakçık mekanizması henüz yeterince gelişmemiştir.
Peki bu ne anlama gelir?
Bebeğin karnı doyduğunda yemek ve asit yemek borusuna geri gelir. Bu da bebeğin hıçkırmasına ve küçük miktarda süt çıkarmasına neden olur. İleri reflü vakalarında kusmalar çok şiddetli olabilir.
Her bebeğin kendine özel bir tanıya ihtiyacı vardır. Bu nedenle bebeğinizde,
- Genel bir huzursuzluk,
- Stres durumu,
- Davranış değişikliği,
- Kilo kaybı,
- Halsizlik gibi belirtiler görüyorsanız size en yakın doktora zaman kaybetmeden danışmanızı tavsiye ediyoruz.
Bebek Hıçkırığı Tedavi Edilir Mi?
Hıçkırma özellikle 1 yaşın altındaki bebeklerde sık rastlanan ve olağan karşılanan bir durum.
Hıçkırma genellikle kendi başına geçer.
Bebek genellikle rahatsız olmaz ancak ebeveyn endişelenir ve küçük müdahalelerle hıçkırığı geçirmeye çalışır.
Hıçkırık genel olarak 5-10 dakika arasında geçer. Ancak daha kısa ya da uzun süren hıçkırık durumları da olur.
Peki Hangi Durumlarda Doktora Başvurmak Gerekir?
Bebeğin beslenme ve uyku saatleri hıçkırık nedeniyle bir kabusa dönüştüyse doktora başvurmanın zamanı gelmiş demektir.
Amerikan John Hopkins Hastanesi hıçkırığın bebek ve çocuklarda reflü hastalığının işaretçisi olduğunu belirtmektedir.
Gastroözofageal reflü (mideden yemek borusuna doğru olan kaçağın sadece yemek borusunun alt kısmında gerçekleşmesi durumu-GERD) yaşayan bebekler daha sık hıçkırır. Bu hıçkırığa genellikle kusma ve öksürük eşlik eder.
Eğer bebeğiniz, özellikle 1 yaşından sonra hıçkırık krizlerini sık yaşıyorsa, bir doktora danışmanız gerekir.
Hamilelikte Bebek Hıçkırması Neden Olur?
Genellikle ikinci ya da üçüncü trimesterde (hamilelikte üç aylık dönem) rastlanan bebek hıçkırığı, bebeğin doğum sonrası sağlıklı solunum için ciğerlerini hazırlamasına yönelik normal bir reflekstir.
Stanford Üniversitesi hamilelikte fetüs hıçkırıklarının sık görüldüğünü, annenin yemek yemesinden yaklaşık bir saat sonra annenin kan glükozunun (kan şekerinin) yükselmesi sebebiyle fetüsün daha aktif olduğunu belirtmektedir.
Ayrıca anne karnındaki hıçkırma sonrası bebek emme refleksini öğrenir ve doğduktan sonra hemen emmeye başlar.
Anne Karnında Bebek Hıçkırmasına Ne Sebep Olur?
Anne karnında bebek hıçkırması son derece doğal ve yaygın bir durumdur. Dokuz ay boyunca anne karnında ciğerleri yavaş yavaş gelişen bebek hıçkırır, çünkü
- Bebek amniyon sıvıdan yutar. Amniyon sıvı bebeğin ciğerlerine girer, diyafram kası kasılarak bu sıvıyı atmaya çalışır. Sonuç olarak bebek hıçkırır. Bu durum bebeğin doğum sonrası solunum fonksiyonuna hazırlığı olarak değerlendirilir.
- Anne karnındaki hıçkırıklar bebeğin gün be gün gelişimine dair bir işaret olarak görülebilir. Bebeğin sinir sistemi gelişiyordur, bunun sonucu olarak da diyaframının ve diğer kaslarının çalışması için sinyal gönderme fonksiyonlarını hazırlıyordur.
- Bebek anne karnında göbek kordonu aracılığıyla anneden oksijen almaya devam ettiği sürece hıçkırma bebeğin tehlikede olduğunu göstermez. Ancak herhangi bir anormal durum hissedecek olursanız mutlaka doktorunuza danışın.
- Anne karnındaki hıçkırıklar aynı zamanda doğum tarihi yaklaştıkça bebeğin refleks gelişimi sonucu olarak da ortaya çıkar. Bu şekilde bebek, doğar doğmaz annesinin memesini emebilir.
Anne Karnında Bebek Hıçkırmaya Ne Zaman Başlar?
Hıçkırık hamileliğin 9. haftası gibi erken bir zamanda başlayabilir ancak anne bunu hissetmez çünkü bebek çok küçüktür.
26 ila 41. haftalar arasındaki 167 normal fetüsle yapılan bir çalışmada, bebeklerin en sık hamileliğin 30-33. haftaları arasında hıçkırdığı, sonradan hıçkırıkta azalma olduğu gözlenmiş.
Hamileliğin 3. trimester’inde hıçkırık krizlerine fetüsün nefes alma hareketleri eşlik edebilir.
Bazı çalışmalara göre de en yüksek hıçkırık aktivitesi hamileliğin 26-32. haftalarında görülür.
Bebek Karnında Hıçkırırken Anne Ne Hisseder?
Anne karnında gaz kabarcıkları, çarpıntı gibi bir his ya da küçük ritmik spazmlar hissedebilir.
Bebek Hıçkırması Ne Anlama Gelir?
Hıçkırık, bebeğin diyaframında gerçekleşen kas spazmlarından başka birşey değildir.
Dolu bir mide, çok hızlı yemek ve bu sırada çok miktarda hava yutmak ya da hızlı ısı değişimi hıçkırığı tetikleyebilir.
Ancak hıçkırığı tetikleyen başka nedenler de olabilir. Bilim insanları her koşulda hıçkırığın sağlıklı bir tepki olduğunu düşünüyor.
Bir görüşe göre hıçkırık, bir hayatta kalma mekanizması. Bebekler süt emerken büyük miktarlarda hava yutar. Fazla havayı sistemlerinden çıkarmak için geğirir ya da hıçkırırlar.
Bir diğer görüşe göre de hıçkırık, bebeğin doğumdan sonra solunum kaslarını geliştirmeye yönelik olarak yaptığı bir güçlendirme egzersizidir.
Emzirme Sonrası Bebek Hıçkırığı Nasıl Geçirilir?
Emzirme sonrası bebek hıçkırığını geçirmek için,
- Bebeği dik bir pozisyona getirin.
- Bebeği, başı omzunuza gelecek şekilde tutun ve sırtına hafifçe dokunarak geğirmesini ve gazını çıkarmasını sağlayın. Böylece fazladan yuttuğu hava çıkıp bebeği hıçkırık konusunda rahatlatabilir.
- Bebeği yüzüstü kucağınıza yatırın ve hafif, nazik hareketlerle sırtına masaj yapın.
- Bebek hıçkırık nedeniyle giderek huzursuzlanıyorsa sinir sistemini rahatlatacak, dikkatini başka yöne çekecek aktivite bulmaya çalışın. Örneğin ilgisini çekebilecek bir oyuncak ya da bir oyun duruma uygun olabilir.
- Bebeğe emzik verin. Bu şekilde yapacağı emme hareketleri bebeğin diyaframını rahatlatabilir.
Bebek Hıçkırırken Yatırılır Mı?
Bebek beslenme sonrası hıçkırıyorsa, bebeği dik konuma getirmek önerilir. Yaklaşık 20 dakika dik kalan bebeğin midesinden hıçkırığa neden olabilecek havanın dışarı çıkması bu şekilde sağlanabilir.
Yani bebek hıçkırırken yatırmak yerine bebeği dik konuma getirmek daha doğru ve rahatlatıcı bir davranış olur.
Ayrıca bebek dik konumdayken sırtına hafif hareketlerle vurmanız gazının çıkması, bebeğin geğirip rahatlaması açısından da önemlidir.
Bebek emzirme konusunda daha fazlası, Bebek Emzirme: Temel Bilgiler, Detaylı Anlatımı (Emzirme Düzeni, Pozisyonları, Süreleri) adlı içeriğimizde.
Umarım size fayda sağlayan bir içerik okuduğunuzu düşünüyorsunuzdur ve yorumlarınızla katkıda bulunursunuz. Deneyimlerinizden faydalanmak bizi mutlu edecek ve kendimizi geliştirmemizi sağlayacaktır. Teşekkürler.
Kaynaklar: curejoy.com, babycareadvice.com, healthychildren.org, livestrong.com
