Çocuğunun iyi bir uyku uyuması için her şeyi yapabilecekler burada mı?
Uyku bir bebeğin sağlıklı büyümesi ve gelişimi için en önemli faktörlerden biri. Ayrıca uyku herkes için gerekli ve önemli. Bebeğiniz iyi uyusun ki siz de uykunun bedensel, zihinsel ve ruhsal sağlığınıza yapacağı etkilerden yararlanabilin, öyle değil mi?
Uyku çok bileşenli bir kavram. İyi ve kaliteli uykuyu belirleyen pek çok faktör var. Yazımızda bu konuya biraz değindik.
En çok uyku ve çorap konusunu araştırdık.
Çorapla uyumak sağlıklı mı sorusundan yola çıktık, iyi bir uyku için bebek giyimi nasıl olmalı sorusuna ulaştık.
Bakalım bir bebek uyurken nasıl giyinmeli?
Çorapla Uyumak Uyku Kalitesini Artırır mı?
Çorapla uyumak ayakları sıcak tutmanın en güvenilir ve basit yolu.
Ve uykuya geçerken ayakların sıcak olması önemli. Çünkü sıcak ayaklar sayesinde beyine artık uyku zamanının geldiği mesajı iletiliyor.
Ancak çorapla uyumak uyku kalitesini artırır mı konusuna net bir cevap vermek mümkün değil.
Uykuya geçişin kolay olması uyku kalitesini belirleyen faktörlerden biri olarak değerlendirildiğinde, evet çorapla uyumak uyku kalitesini artırır.
Ancak uyku kalitesini belirleyen çok fazla etken var. Onu da göz önünde bulundurmalı.
MedicalNewsToday’de yayınlanan makaleye göre çorapla uyumak vücut sıcaklığını düzenlemek açısından önemli.
Makalede çorap giymenin doğal olarak ayakları sıcak tuttuğu ve bunun da uykuya geçişte kişiye yardımcı olduğu anlatılıyor. Nasıl mı?
- Sıcaklık dengesi uyku döngüsünün gerekli bir parçası. Uykuya geçişin rahat olması için bedende sıcaklık dengesinin (iç sıcaklık regülasyonu) sağlanmış olması gerekiyor. Üşüyen ayaklar bunun önünde engel.
- Ayakların ve ellerin sıcak olması kan damarlarının genişlemesine yol açıyor. Buna tıp dilinde vazodilatasyon deniyor. Vazodilatasyon yani damar genişlemesi ile kan akışı için daha fazla yer açılırken kan basıncı yani tansiyon da düşüyor.
- Vazodilatasyon sayesinde beden ısısı ciltten dışarı serbest bırakılıyor. Ve böylece bedenin iç sıcaklığı (core temperature) düşmeye başlıyor. Bunun sonucunda da uyku zamanının geldiği mesajı beyne iletiliyor.
Çorapla uyumanın avantajları olduğu kadar dezavantajları da olduğu düşünülüyor. Dezavatajlı kısmın ardında daha çok yanlış çorap seçimi ve hijyen konuları yer alıyor.
Şimdi hem avantajlar hem de dezavantajlar açısından konuyu araştıralım:
Çorapla Uyumanın Avantajları
Bakalım çorapla uyumanın avantajları neler?
Dolaşım: Çorapla uyumak ayaklara doğru kan akışını hızlandırırken dolaşımın artmasını sağlar.
İyi dolaşım kasların, ciğerlerin ve kalbin etkin çalışmasını sağlayan sağlıklı kan ve oksijen akışına yol açar.
Termoregülasyon (vücut ısısının düzenlenmesi): Uykuya dalmak için vücut sıcaklığının düşmesi gerekir.
Cilt, sıcaklığını artırarak iç bölgelerdeki sıcaklığı dışarı atar. Bunu sağlamak için el ve ayak damarlarının genişlemesi gerekir.
El ve ayak damarlarının genişlemesi ise el ve ayakların sıcak olmasıyla mümkün.
Raynaud (Reyno) atağını engeller: Raynaud Fenomeni el, ayak parmakları ile burun ve kulak gibi kan dolaşımının az olduğu bölgelerde görülen solukluk, morarma belirtilerini kapsar.
Nedeni stres ve soğuk havaya maruz kalmaya dayanır.
Ayakları sıcak tutmak Raynaud Fenomeni’ne karşı alınabilecek önlemlerden biri.
Ateş basmalarını önler: Hormonal değişimlere bedenin verdiği tepki olarak tanımlanan sıcak basmaları, özellikle menopoz dönemindeki kadınları etkiler.
Bazı uzmanlar yatarken çorap giymenin sıcak basmalarını engellediği görüşünde. Çünkü çorap giyerek vazodilatasyon (damar genişlemesi) tetiklenir.
Genişleyen damarlar vücudun ısısının daha kolay düşmesini sağlar ve böylece uykuya geçiş daha kolay hale gelir.
Çorapla Uyumanın Dezavantajları
Çorapla uyumanın yaratabileceği dezavantajlar da var. Bunlar neler?
Hijyen sorunu: Çorapla uyumanın karşısında olanlar hijyen sorununa dikkat çekiyor.
Tüm gün ayağınızda olan çorapla yatağa girerseniz, elbette ciddi bir hijyen sorunuyla karşı karşıyasınız demektir.
Çok sıkı, yeterince temiz olmayan ve ayağınızı sıkan çoraplar mantar enfeksiyonları ve koku sorununa davet çıkarır.
Ayrıca sadece yatakta giyseniz dahi her gece aynı çorapla yatmanız da hijyen açısından sakıncalı.
Dolaşım sorunu: Çorapla uyumak dolaşımı artırırken yanlış çorap seçimi tam tersini yapabilir.
Burada konu ayağınızı ve ayak bileklerinizi sıkacak kadar sıkı çoraplar.
Kalın ve nefes almayan kumaştan yapılmış, lastikleri sıkı çoraplar dolaşımınızı tabii ki olumsuz yönde etkiler. Kilit nokta uyumaya uygun çorap seçimi.
Terleme: Ayakları sıcak tutmak neyi sağlıyordu? Uyku için gerekli olan vücut iç sıcaklık düşüşünü.
Ancak çoraplarınız nefes alan kumaştan yapılmadıysa, vazodilatasyon (damar genişlemesi) yoluyla açığa çıkan sıcaklık kendine gidecek yer bulamaz ve ayaklarınıza sıcak basar. Terlersiniz, konforunuz bozulur.
Uyku ve Beden Isısı
Biyolojik saat anlamına gelen sirkadiyen ritim, kişinin iç sıcaklığını etkiler.
Sİrkadİyen rİtİm uyku zamanını kontrol eder.
gece olunca kİşİnİn uykusu gelİr,
sabah olunca da kİşİ uyanır.
Vücut sıcaklığı gün boyu aşama aşama yükselir. Kişinin en uyanık ve tetikte hissettiği öğleden sonralarda ise en yüksek seviyesine ulaşır.
Vücut ısısı geceleri düşer ve kişi uykulu hissetmeye başlar.
Bir kişi uyumaya başladıysa bu vücut ısısının yaklaşık 1-2 derece düştüğünü gösterebilir. Bunun nedeni de bedenin diğer fonksiyonlar için enerji saklıyor oluşudur.
Çorapla uyumak, bedeNİN ısıyı düzenlemesİne katkıda bulunabİlİr.
Bu nedenle uygun bir çorap seçimi yapıldığı sürece (hava alan pamuklu kumaştan yapılmış, ayağı sıkmayan ve yeni yıkanıp kurutulmuş bir çift çorap) çorapla uyunabilir.
Ayrıca yetişkin yatak odalarındaki sıcaklığın 15-18°C olması gerektiği konusundaki görüşler de yine buna dayanır: İyi sıcaklık regülasyonu yani düzenlemesi.
Özetle,
- Sıcaklık düzenlemesi uykuya dalmanın önemli bir parçası.
- Yatarken çorap giymek ayaklara doğru kan akışını ve cilt yoluyla ısı kaybını artırır.
- Bu şekilde bedenin iç sıcaklığı düşerken uykuya geçiş de kolaylaşır.
ÖNEMLİ NOT: Cilt sıcaklığı ile iç sıcaklık farklı kavramlar.
- İç sıcaklık yani core temperature olarak söz edilen, termometre ile ağız, alın, rektum ya da kulaktan ölçülen sıcaklık. Uyurken vücut iç sıcaklığı düşüyor. Ama bu sağlanırken cilt ısısı artıyor. İç sıcaklık, cilt yoluyla dışarı çıkıyor.
Çorapla Uyumanın Ardındaki Bilim
Ayağıma çorabımı giyer, uykuya dalarım diyorsanız bunun ardındaki bilimi öğrenmek de hakkınız.
Söz konusu iki kavram var: Vazodilatasyon ve sirkadiyen ritim.
Kısaca onlara göz atalım:
Vazodilatasyon: Kan damarlarının genişlemesini anlatıyor. Vazodilatasyon olduğunda kan basıncı, yani tansiyon düşüyor.
Bu, bedeninizdeki dokulara doğru artan bir kan akışı olduğunda gerçekleşen doğal bir süreç.
Genişleyen kan damarları ısıyı her zamankinden hızlı şekilde dışarı atıyor.
Böylece vücut iç sıcaklığı normalden daha hızlı şekilde düşüyor.
Sirkadiyen Ritim: Günlük bir döngüyü takip eden fiziksel, zihinsel ve davranışsal değişiklikleri ifade ediyor.
Sirkadiyen ritim vücudun saati. Vücudun kimyasal ve hormonal üretim ve metabolizmasını 24 saatlik döngü boyunca düzenliyor.
Beyinde hipotalamus tarafından yönetiliyor.
Bu ritim, gün ışığı ve sıcaklıktaki değişimlere tepki veriyor. Aynı zamanda uyku/uyanma döngüsü olarak biliniyor. Sağlıklı sirkadiyen ritimin arkasında, düzenli uyku alışkanlıklarını takip etmek yatıyor.
Ancak günümüzün koşuşturmasında bu kolay değil.
Ve bir görüşe göre yatarken çorap giymek bedenin beyine doğru sinyalleri göndermesine yardımcı olabilir.
Ayrıca karanlık ve uygun ısıdaki bir uyuma ortamı da uykuya geçişte ve sağlıklı uyku uyumada yardımcı olabilecek faktörler.
Çorap Seçimi Nasıl Olmalı?
Yukarıda çorapla yatmanın avantaj ve dezavantajlarını okudunuz.
Çorapla yatmak tamamen kişisel bir tercih.
Ayakları üşüyen ve soğuk ayaklarla uykuya dalmakta zorluk çeken biriyseniz çorap giymek ayaklarınızı ısıtmanın en kolay yolu olabilir.
Yok, çorap giymek her koşulda terich edeceğim bir yöntem değil diyorsanız ayaklarınızı ısıtmak için farklı yollar bulabilirsiniz. Örneğin sıcak su torbası kullanmayı; yatağa gitmeden hemen önce ayaklarınızı sıcak suyla yıkayıp iyice kurulamayı ve pamuklu terliklerinizle yatağa koşmayı seçebilirsiniz.
Çorap seçimi çorapla uykuya dalanlar için çok önemli. Aşağıda bu konuda dikkat etmeniz gerekenleri bulacaksınız.
- Yatak çorabınız nefes alan kumaşlardan yapılmış olsun.
- Her gece giydiğiniz çorabı değiştirin. Yani temiz çorap giyin. Bu yüzden yatak için birkaç çift çorap almaya dikkat edin.
- Çorabınız mutlaka iyi kurumuş olsun. Ya da şöyle diyelim: Ayağınızı yatağa gitmeden önce yıkadınız. Ayaklarınızı iyice kurulayın ve temiz, kuru çorabınızı ayağınıza giyin.
- Yüzde 100 pamuktan yapılmış çoraplar yatak için en iyisi. Hem vegan hem nefes alan kumaş. Daha ne olsun?
- Çorap seçimi yaparken boyuta dikkat edin. Çorabın lastikleri bileklerinizi sıkmasın.
- Ayaklarınız çorabın içinde mutlaka rahat olsun.
Bebekleri Çorapla Yatırmak Zararlı mı?
Bebekleri çorapla yatırmak uygun çorap seçimi yapıldığında ve dikkat bebeğin ihtiyaçları üzerinde olduğunda zararlı olmaz.
Şimdi bu ne demek, ona bakalım…
Yenidoğan bebekler beden ısılarını kontrol etmek konusunda henüz yetkin değildir. Yani vücut sıcaklığını iyi ayarlayamazlar.
Ebeveynler de zaten bu nedenle kaygılıdır. Kat kat battaniye altında, sımsıkı sarılmış bebekler görürsünüz. Sırtlarından yelek, başlarından şapka eksik olmaz. Yanlarında cam açılmaz, hafif bir esintide hemen hasta olacakları düşünülür. Genellikle bu durumun ardında böyle bir bilgi yatar. Yani, bebek üşür çünkü bebek beden ısısını ayarlayamaz. Bu doğru.
Ama esas dikkat edilmesi gereken şu: Ortam sıcaklığını ve bebeğin vücut ısısının nasıl olduğunu takip ederek bebeği giydirmek (az veya çok).
Bebeğin Konforu
Her bebeğin konfor seviyesi birbirinden farklıdır. Ve bir bebek için üretilen çözüm diğeri için geçerli olmayabilir.
Kısacası bebek bakımında ezber bilgileri bir tarafa bırakmak zorundayız. Ya da şöyle diyelim elimizdeki her bilgiyi bebeğimizi tanıyarak yeniden yorumlamamız en iyisi.
Her bebek çorapla uyumak konusunda konforlu hissetmeyebilir.
Ebeveyne düşen, bebeğİn ne kadar gİysİyle
sıcak ve rahat hİssettİğİnİ
takİp etmek.
Uzmanlar nemli havalarda bebeğin kat kat ve sıkı giydirilmesini önermez. Çünkü,
- Bebek gereğinden fazla giysiyle rahat edemez.
- Vücut sıcaklığını ayarlamakta zaten henüz tam yetkin olmadığı için zorlanır.
- Bunun bir göstergesi olarak da huysuzluk belirtileri gösterir. Ya da uykusu vardır, uyuyamaz…
Çorap Seçimi
Soğuk havalarda bebek giyiminde genellikle yetişkin olarak siz ne giyiyorsanız onun bir kat fazlasını giydirmeniz önerilir. Ama burada da kilit nokta bebeğin rahatını takip etmeniz.
- Bebeğinizi ayağında çorapla uykuya yatıracaksanız (özellikle de kış gecelerinde),
- Bebeğin ipuçlarını takip ederek onun için en iyisinin bu olduğuna karar verdiyseniz, aşağıdaki noktalara mutlaka dikkat edin.
- Bebeklerin tenine değen materyalin pamuk olması önemli. Yani çorap tercihinizi pamuk olanlardan yana yapın.
- Bebeğin yatak çorabı gün içinde giydiklerinden farklı olsun. Hijyen önemli.
- Bebeğin yatak çorabının ayağını sıkmadığından mutlaka emin olun.
- Çorabın lastikleri varsa, bebeğin ayak bileklerinde iz bırakıp bırakmadığına dikkat edin.
- Uyku sırasında bebeği kontrol edin. Terlemeye dair işaret görürseniz, çorapları ayağından çıkarabilirsiniz.
Ve bebek uyurken onu mutlaka kontrol edin.
- Aşırı ısınma durumu var mı?
- Terliyor mu?
- Yanakları kırmızı mı?
- Ağlıyor ve huzursuz mu?
Bebeğinizde yukarıdaki durumları gözlemlediğinizde, bakın bakalım üzerinde onu rahatsız edecek miktarda giysi mi var? Çorap, örtü, yelek gibi…
Bebeğinizin Daha İyi Uyuması İçin Öneriler
Bebeğinizin daha iyi uyuması için her şeyi yapardınız değil mi?
Peki iyi uyumakla neyi ifade etmek istiyorsunuz? Gelin isterseniz önce bu konuyu netleştirelim.
- Bebeğin daha kolay uykuya dalması
- Uykuya dalan bebeğin daha uzun süreyle uyuması (kesintisiz ya da daha seyrek kesintili gece uykuları)
- Uykudan uyanan bebeğin dinlenmiş ve huzurlu olması
Yukarıdakiler sizin için iyi uykuyu mu tanımlıyor? Öyleyse doğru yoldayız.
“İyi Uyku”
Uyku bir bebeğin sağlıklı gelişimi ve büyümesi için çok önemli.
Ancak her bebek farklı. Uyku süreleri de öyle. Bazı bebekler çok uyurken bazıları daha az uyur.
Burada söz konusu olan süreden çok bir bebeğin
- Uykuya kolay geçmesi,
- Uykuya direnmemesi,
- Huzurlu uyuması,
- Uykusunu alması
- Uykudan mutlulukla uyanması.
Çünkü neden? Uyku bir bebek için en az beslenmek kadar önemli. Bu konuyu Uyku Kılavuzu’nda detaylı biçimde okuyabilirsiniz.
Şimdi gelelim bebeğinizin daha iyi uyuması için neler yapabileceğinize. Aşağıda Cleveland Klinik uzmanlarının bu konudaki önerilerini okuyacaksınız.
Bebeğin Uyku Döngüsünü Dönüştürün
Bebek yaklaşık 2-3 aylık olduğunda, onu geceleri daha fazla uyuması için destekleyebilirsiniz.
Yenidoğanların gecesi ve gündüzü karışıktır. Uyku/uyanıklık döngüleri daha çok beslenme ihtiyaçları tarafından yönetilir.
- Bebek geceleri beslenmek için uyandığında ışıkları açmayın, gece vakti olduğu bilgisini bebeğe vermeye çalışın. Yapmanız gerekenleri yapabilmenizi sağlayacak kısıklıkta bir gece lambası ışığı uygun olacaktır.
- Uyarıcı herhangi bir faaliyeti gündüz kuşağınıza saklayın.
- Gündüz uykuları konusunda istikrarlı olun. Unutmayın bu kadar küçük bebekler için gündüz kestirmeleri önemli. Çünkü gündüz uyumayan bebek akşama doğru çok yorulur. Ve çok yorgun olan bebeğin gece uykusu da düzensizleşir.Ve şunu hep aklınızda tutun: Bu çabalarınız sonunda meyvesini verecek ve bebeğin daha tutarlı bir uyku/uyanıklık döngüsü oluşacak.
Bebeğin İpuçlarını Anlamaya Çalışın
Bebekler yorgunluklarını hareket ve seslerle anlatır. Huzursuz olur, gözlerini ovuşturur, ağlar, esner.
Bu işaretleri yakaladığınızda bebeği yatağına yatırmanız hızla uykuya dalmasını sağlayabilir. Ayrıca bir uyku rutininin de tohumlarını atmış olursunuz.
Çoğu uzman bebekleri uyanık ama uykuya meyilli haldeyken yatağına yatırmayı önerir. Bu şekilde bebek için kendi kendine uykuya geçmesini sağlamanın yolunu açmış olursunuz.
Uyku Rutini Oluşturun
Bebeklerin gelişimi ve büyümesinde rutinlerin önemi büyük.
İnanın küçücük bebeğiniz onun genel iyilik hali için oluşturduğunuz rutinlere olumlu tepki verecek.
İyi bir uyku öncesi rutini; bebeğin uyku düzeninin oturmasında ve iyi uyumasında birinci basamak diyebiliriz.
İyi bir uyku rutini için,
- Banyo
- Sallama
- Kitap okuma
- Sakin bir konuşma
- Şarkı söyleme
- Yumuşak müzikler çalma
- Masaj gibi adımları izleyebilirsiniz.
Burada önemli olan bebeği rahatlatıp gevşetecek adımlar izlemek.
Bebeğinizi tanıdıkça ve deneyip yanılmaktan korkmadıkça onun için en iyi uyku rutinini oluşturabileceğinize güveniniz tam olsun.
Bebeğin uyuduğu odadaki ortamın iyi bir uyku için yeterli koşullara sahip olması elbette güzel olur.
- Sakin
- Yeterli sıcaklıkta
- Karanlık
- Havası temiz
- Sessiz bir ortam uyku için uygun olur.
Bebeğin Uyku Sırasında Hareket Edebileceğini Bilin
Bebeğiniz uyanıkmış gibi sesler çıkarıp yatağında dönebilir ama uykudadır.
- Kimi zaman güler,
- Emme sesleri çıkarır,
- Kasılır,
- Sallanır ve daha pek çok harekette bulunabilir.
Uzmanlar uyku sırasında gerçekleşen tüm bunların normal olabileceğini söylüyor.
Ne var ki bebek birkaç dakikadır ağlıyorsa mutlaka yanına gitmeniz gerekir. Bebek üşümüş, aç, ıslak ve hatta hasta olabilir.
Sağlıklı Uyku Alışkanlıkları Nasıl Oluşturulur?
Uzmanlar sağlıklı uyku alışkanlıklarının doğumdan itibaren kazanılabileceğini söylüyor.
Aslında bebekler uykuyu öğreniyor. Ve ebeveynler olarak görevimiz bebeğimiz rehberliğinde sağlıklı uyku alışkanlıklarını oturtmak. Bu iyi uyku için temel oluşturuyor.
Aşağıda 0-4 ay, 4-12 ay arası bebeklerin daha iyi uyuması için Caring For Kids sitesinde pediatristlerin verdiği önerileri okuyacaksınız.
0-4 ay arası bebekler
Yenidoğan bebekler günde yaklaşık 16-18 saat uyur. Bebeğe göre değişse de her bir uyuma tek seferde 3-4 saati geçmez.
Yenidoğan bebeklerin gece beslenmeleri için uyanmaları normal ve sağlıklıdır.
Bebek büyüdükçe gündüz daha uzun saatler uyanık kalır ve gece kesintisiz uyuma süresi artar.
Bebeğe uyku zamanının geldiğini hatırlatın:
Bebeğin uyku zamanının geldiğine dair ipuçlarına ihtiyacı olabilir. Örneğin uyumak için bebeği her zaman beşiğine koyarsanız, beşiğin uyumak için olduğunu öğrenirler. Doğar doğmaz bunu öğrenmeleri kolay olmayabilir ama zamanla öğrenecektir.
3 aydan sonra bebeğin uyku alışkanlıkları daha tahmin edilebilir olur.
Yapmanız gereken bebeğin yorgun olduğuna dair verdiği ipuçlarını takip etmek. Sonrası birkaç düzenleme, bebeğe uykuya geçişte yardımcı olma…
Çok yorgun bebek uyumakta zorlanır:
Aşırı yorgun bir bebek uyumakta zorlanır. Gündüz uykusu aslında bir bebeğin geceleri daha iyi uyumasını sağlar.
- Düzenli gündüz uykusu rutini oluşturmaya çalışın. Gün boyu uyanık kalan bebek geceleri daha iyiye uyur algısı doğru olmayabilir.
- Bebeği uykulu fakat henüz tam uykuya geçmemişken yatağa koyun.
- Bebeği her zaman sırtüstü yatırın.
- Bebeğin karyolası ya da beşiğinde peluş oyuncak, yastık gibi yumuşak malzemeler olmasın.
- Bebeğinizi kucağınıza alabilir ve onu sallayabilirsiniz. Bu kadar küçük bir bebeği şımartmak gibi bir durum söz konusu değildir.
- Emzik uykuya geçişte bebeğe yardımcı olabilir. Ancak anne bebeğini emziriyorsa emzik kullanmaya başlamamak da en iyisi olabilir. Yine de bu, sizin tercihlerinize göre değişir. Emzik kullanmak ile ilgili yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
- Bebek gece boyu uyanabilir. Yanına gitmeden önce birkaç dakika beklemeniz iyi olabilir. Bebeğe kendi kendine uykuya geçmesi için biraz zaman vermiş olursunuz.
- Gece beslenmeleri ve bez değişimleri sırasında uyaranlara dikkat edin. Örneğin bebekle kısık sesle konuşun. Odadaki aydınlatmalar kısık ayarda olsun.
4-12 aylık bebekler
Bu dönemde bebekler ortalama 14 saat uyur. Tabii ki bu süre ortalama bir değer. Bazı bebeklerin toplam uyku süresi daha çok olabileceği gibi bazı bebeklerin daha da az olabilir.
Gündüz uykuları:
Bebeğin gündüz uykusu ihtiyacı da farklıdır.
4 aylık bebekler gündüz 3 kestirme yapabilir. 6-12 ay arasında ise genellikle 2 gündüz kestirmesi söz konusu olur.
Bazı bebekler bir seferde 20 dakika gündüz uykusu uyur. Bazılarıysa 3 saate kadar uyuyabilir. Süreler her bebeğe göre değişir.
4-12 ay arası bebeklerde sağlıklı uyku alışkanlıkları:
Şimdi 4-12 ay arası bebeklerde sağlıklı uyku alışkanlıkları nasıl oluşturulabilir, bakalım.
- Bebeğe mümkün olduğunca düzenli gündüz ve gece uykusu programı oluşturun.
- Tutarlı, sadık kaldığınız bir uyku rutini çok önemli. Genellikle ebeveynlerin en çok tercih ettiği rutin, banyo, kitap ve yataktan oluşur.
- Bebeği biberonla yatağa yatırmayın. Beslenme yatağa taşınmasın.
- Yaklaşık 6. ayda, bebek gece uyandığında ve ağladığında yanına gidin. Ancak bebeği hemen kucağınıza almayın. Önce bebeği ihtiyaçları açısından kontrol edin. Terliyor mu, üşüdü mü, bezi mi ıslandı gibi. Sonra onunla sakin bir tonda konuşun, sırtını ya da alnını okşayın. Bu, bebeğin kendi kendini sakinleştirmeyi öğrenmesine yardımcı olabilecek bir yaklaşım. Bebek zamanla uyku döngüsü sırasında uyanıp tekrar uykuya dalabilecek.Uyku döngüleri ile ilgili bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Bebekler Kışın Uyurken Nasıl Giydirilmeli?
Bebeklerin kışın uyurken nasıl giydirileceği ebeveynleri epey meşgul eder.
Haklı bir meşguliyet. Çünkü hem bebek üşümesin isteriz hem de rahat etsin.
Peki bunu nasıl sağlarız?
Uyku danışmanı doktor Sarah Mitchell, bebeklerin metabolizmasının sıkı çalıştığını, bu nedenle de yetişkinlere göre daha hızlı ısındıklarını söylüyor. Bebekler sürekli büyüdükleri için metabolizmaları da sürekli çalışır halde.
Mitchell bu nedenle bebeklerin gece uyurken de çok sıkı giydirilmemesi görüşünde.
Pek çok kaynağa göre de bebekler, yetişkinlerden bir kat fazla giyinmeli.
Araştırmalarımız sonucunda kışın bir bebeğin uyurken üşümemesi için
- Yüzde 100 pamuklu kumaşta ayaklı bir tulum,
- Tulumun üstüne de hava alan kumaştan yapılmış bir uyku tulumu giymesi uygun olur sonucuna vardık.
- Dilerseniz bebeğe iki parçadan oluşan ve pamuklu kumaştan bir pijama da giydirebilirsiniz.
Peki bebeğin gece giyiminde dikkat etmemiz gereken unsurlar neler?
- Bebeğin dış giyimini uyku tulumu oluşturmalı ki bebek ısınsın.
- Kış için biraz daha kalın olanlarını tercih edebilirsiniz. Ama lütfen hava alan bir kumaştan olmasına dikkat edin.
- En nefes alan ve rahat kumaşlar pamuk ve yündür.
- Özellikle yenidoğan bebekler için tercih edilmesi gereken kumaş koton ve yündür.
- Muflon denemeyin. Çünkü muflon kumaş bebeğin çok ısınmasına yol açabilir.
- Ayaklı tulum giydirdiğiniz bebeğin içinde bir de alttan çıt çıtlı body olabilir.
Giysileri Bebeğe Fazla mı Geliyor?
Gereğinden fazla sıcak bebeğin rahatsız olmasına yol açar. Bu durum özellikle 1 ay ila 1 yaş arasındaki bebeklerde ani bebek ölümü sendromu riskini artırabilir.
Bebek üşürse yine rahatsız olur. Uykuya dalmakta güçlük çeker. Ya da sık sık uyanır.
İşin özü bebeğin rahat edeceği sıcaklığı bulmak için biraz uğraş vermeniz gerekir.
Özellikle yenidoğanlar konusunda çok dikkatli olunmalı. Çünkü bebekler yaklaşık 3 aylık oluncaya kadar beden sıcaklıklarını dengeleme yetisine sahip değildir. Ve bu bebeklerin çok ısınmaları da en az üşümeleri kadar tehlikelidir.
Bebeğimin sıcaktan bunaldığını ya da soğuktan üşüdüğünü nasıl anlarım?
Bebeğin ortam sıcağında rahat olup olmadığını iki şekilde anlayabilirsiniz.
Davranışlarını takip edin: Bebek üşüyor mu yoksa sıcaktan rahatsız mı, bunu en iyi onun verdiği ipuçlarından anlarsınız.
- Bebek huzursuz mu?
- Ağlıyor mu?
- Yanakları kırmızı mı?
- Saç dipleri ıslak mı?
- Uykusundan ağlayarak mı uyandı?
- Uykuya dalamıyor mu?Önce bu noktalara dikkat edin.
Ellerini, burnunu, boynunun arkasını, saç diplerini kontrol edin: Çoğu çocuğun elleri soğuk havalarda üşür. Bu genellikle normal kabul edilir.
Bebeğin ellerinin rengi hafif maviye dönmedikçe ve bebek huysuzlanmadıkça sorun yok demektir.
Bebeğin burnu ve boynunun arkasına dokunarak vücut sıcaklığıyla ilgili daha iyi bir tahmin yürütebilirsiniz.
Bebeğin boynunun arkası sıcaksa, ortam ısısı yeterli anlamına gelir.
Ancak bebeğin saç dipleri ıslaksa, ortam ısısının bebek için fazla olduğunu düşünebilirsiniz. Bu durumda bebeğin bulunduğu odanın sıcaklığı ölçebilir, gerekirse bebeğin üstündeki giysileri bir kat azaltma yoluna gidebilirsiniz.
Dr. Mitchell’a göre aşağıdaki göstergelere dikkat etmek önemli.
Soğuk eller: Bebeğin bedeninin üşüdüğüne dair net bir gösterge değil.
Soğuk burun: Bebeğin bulunduğu odanın soğuk olabileceğini gösteren belirtilerden biri.
Soğuk boyun arkası: Kesinlikle bebeğin çok üşüdüğüne dair bir gösterge.
Bebekler Uyurken Ne Giymeli?
Bebek uyurken ne giymeli sorusu basit bir soru gibi görülse de biliyoruz ki yeni ebeveyn için her konu önemlidir. Her sorunun cevabı için sayfalarca yazı okunur, dakikalarca aynı konu üzerinde düşünülür.
Hele ki konu uyku ve uyku kalitesini etkileyebilecek seçimlerle ilgiliyse…
Bebeğİn uyku kalİtesİnİ
belİrleyen pek çok faktör var.
doğru gİyİm de onlardan bİrİ.
- Bebeğin içinde rahat edeceği,
- Nefes alan kumaştan yapılmış,
- Terletmeyen,
- Üşütmeyen bir seçim için bakalım neler yapabiliriz.
İdeal Uyku Giysisini Belirleyen Kriterler
Bebek için ideal uyku giysisi seçiminde önemli kriterler var:
- Ortam ısısı,
- Bebeğin vücut sıcaklığı (bebek üstündeki giysiyle terliyor mu üşüyor mu),
- Bebeğin içinde bulunduğu ay (0-3 ay arası bebekler vücut ısılarını dengeleyemez)
Mutlaka herkesin dilindeki genel kuralı duymuşsunuzdur: Bebeğe geceleri siz ne giyiyorsanız, onun bir kat fazlasını giydirin.
Bu bir yere kadar doğru olabilir. Çünkü bebeğin üstüne battaniye, pike ya da yorgan örtmeniz uygun değil.
Genel olarak yapmanız gereken, tabii ki mevsimine bağlı olarak, bebeğe
- İçte bir body (iç çamaşırı gibi düşünün)
- Body üstüne de ayaklı bir tulum giydirmek.
- Kış şartlarında bunların üstüne bir de uyku tulumu uygun bir seçenek olur.
- Daha büyük bebeklerde ayaklı tulum yerine iki parçalı bir pijama da tercih edebilirsiniz.
Oda Sıcaklığı
Healthline uzmanları ideal oda sıcaklığının bebek için 20-22°C olabileceğini söylüyor.
Oda bu derecelerden daha soğuk ya da daha sıcaksa bebeğin uyku kostümünde ona göre bir düzenleme yapmanız gerekir.
Yani ya üstündekileri bir kat artıracak ya da azaltacaksınız. Tabii ki bebeğin nasıl rahat ettiğini takip etmek de önemli.
Aşırı ısınmanın ani bebek ölümü sendromuna davetiye çıkarabileceği düşünüldüğünde bebeğin daha hafif giyinmesi çok sıkı giyinmesine göre risksiz görünüyor.
Bu noktada eğer bebek kamerası kullanıyorsanız, İnvidyo gibi anlık oda sıcaklığı tespiti yapan bir ürün yüreğinizi çok hafifletir.
Zaten zamanla içgüdülerinize güvenmeyi ve bebeğinizin halinden ne anlatmak istediğini anlayacaksınız.
Şimdi bebeğin uyku giysilerini başka açılardan inceleyelim.
Kundak
Yenidoğan bebekler genellikle kundağa iyi tepki verirler. Anne karnındaki ortama benzer hisler vermesi nedeniyle bebeğe kendini güvende hissettirir.
Bebeğin daha uzun süreyle uyumasını sağlar; bebek uyanınca kendi kendine daha rahat uykuya dalar. Bunlar kundağın avantajlarından bazıları.
Bunun yanı sıra bazı görüşlere göre bebeğin sıcaktan bunalması ve birtakım güvenlik riskleri ile dezavantajları da var.
Burada konumuz aslında kundağın dezavantaj ya da avantajları değil; bebeği kundak yapmanız durumunda hangi kumaşları tercih etmeniz gerektiği.
Uzmanlar kundak kumaşı olarak pamuklu ya da müslini öneriyor. Çünkü,
- Hafifler,
- Nefes alabiliyorlar,
- Bebeği sarmak için gereken esnekliği sağlıyorlar.
ÖNEMLİ NOT: Bebek kendi başına dönmeye başladığında, kundağın güvenli bir seçenek olmaktan çıktığını lütfen aklınızda tutun.
Bu aşamadan sonra gece uykularında dilerseniz uyku tulumuna geçebilirsiniz.
Uyku tulumu seçeneği de iyi gelmiyorsa, ayaklı tulumu deneyebilirsiniz.
Bebeklerin Uyku Giyimine Örnekler
Bebeğiniz için sıcak ve serin gecelerde uyku giysisi açıklamalarımız aşağıda devam ediyor.
Bakalım Healthline uzmanları daha neler önermiş.
- Yaz gecelerinde bebeğin üstünü hafifletin
Yaz gecelerinde, özellikle de sıcak ve nemli bir ortamdaysanız bebeğin üstündekilerin hafif ve az olmasına özen gösterin. - Pamuklu kısa kollu bir tulum veya
Pamuklu bir body yaz gecelerinde bebek için yeterli olabilir. - Ortam sıcaklığına ve bebeğin rahat olup olmadığına bakarak üstüne ince ve pamuklu kumaştan bir uyku tulumu giydirebilirsiniz.
- Yaz sıcağında klima çalıştırmadan uyuyamıyorsanız, bebeği klimadan uzak bir noktada konumlandırın. Klimayı sürekli çalıştırmayın.
Bebeği klimalı ortamda uyutmanız gerekiyorsa, anlık ihtiyaçları görüp belki de bebeğe ayaklı ve yine pamuklu hafif kumaştan yapılmış bir tulum giydirmek isteyebilirsiniz.
Kış Gecelerinde Bebeği Nasıl Giydirmeliyim?
Her zaman aklınızda tutun: Her türlü hava koşuluna, koşullara uygun giysilerle uyum sağlayabiliriz.
Bebek için de aynısı geçerli.
Kış söz konusu olduğunda bebeğe,
- İçte bir body
- Üstüne ayaklı bebek tulumu
- En üste de uyku tulumu giydirebilirsiniz.
Bebeğin üstündeki giysilerin tamamının pamuklu kumaştan yapılması bebeğin konforu ve sağlığı için önemli.
Bebeğin üstüne kesinlikle battaniye, yorgan örtmeyin. Bunlar bebeğin güvenliği açısından sakıncalı tercihler olabilir.
Ayrıca tulum seçiminde fonksiyonel, pratik olanları tercih etmeye özen gösterin.
Çünkü geceleri en az birkaç kez uyanıp bez kontrolü yapmak durumunda kalabilirsiniz. Bu süreyi hayatınızı kolaylaştıracak ve bebeğin rahatını kaçırmayacak tercihlerle geçirebilirsiniz.
Bebeğime Uyurken Şapka Giydirmeli miyim?
Uzmanlar ne diyor biliyor musunuz? Bebeğe şapkayı instagram fotolarınız için giydirin. Bu ne demek?
Şapka, bir uyku giysisi olarak uygun bir aksesuar değil.
- Bebekler, ısıyı baş ve yüz bölgelerinden çıkararak bedenlerini soğuturlar. Yani bu şekilde kendi vücut sıcaklıklarını düzenlemeye çalışırlar.
- Bir bebek başında şapka ya da bereyle uyuyakaldığında kısa sürede fazla ısınmış bir halde olabilir. Bu bebeğin sağlığı için güvenli bir yol değildir.
- Ayrıca uyurken şapka ya da bere takmak bebek için boğulma, tıkanma riski yaratabilir.
Bebeğimin Rahat Olduğunu Nasıl Anlarım?
Aslında konu, bebeğin rahatını ve güvenliğini sağlamak. Bunu hangi koşullarla sağlayabileceğini bilmek.
Gelin araştıralım.
Bebeğin karnı tok.
Bezi temiz ve kuru.
Ama gel gör ki bebek huzursuz ve halinden hoşnutsuz görünüyor.
Acaba bu durumu yaratan bebeğin uyku giysileri içinde rahatsız olması olabilir mi?
Öyleyse fiziksel göstergelere bir bakalım.
- Terleme,
- Kızarıklık, isilik, döküntü,
- Ense kökünün ıslak olması,
- Başının terlemesi,
- Kırmızı yanaklar,
- Hızlı nefes alıp vermesi bebeğin aşırı ısındığına ve sıcaktan bunaldığına dair işaretler arasında.
Unutmayın, böyle bir durumda bile bebeğin el ve ayakları serin olabilir. Çünkü bebeğin dolaşım sistemi gelişim halinde. Bebeğin,
- Boynuna,
- Karnına
- Göğsüne dokunun.
Bu bölgeler terli ya da sıcaksa, bebeği serinletmenin yolunu arayın.
Ne yapabilirsiniz?
- Oda sıcaklığını düşürün.
- Camı açın, odayı havalandırın.
- Odanın kapısını açın.
- Bebeğin üstündeki giysileri azaltın.
- Ve bebeği kontrole devam edin.
Yukarıda yazılanların tam tersine, bebek üşürse nasıl anlarsınız?
O zamanda el ve ayaklarına bakacaksınız.
Bebeğin el ve ayakları hafif mavi dönmüşse, hemen ortam sıcaklığını artırın. Bebeğin üstüne bir kat daha giysi giydirin.
Lütfen panik olmayın. Bebek çok kısa bir sürede olması gereken beden ısısına gelecektir.
Güvenli Uyku İçin Daha Fazla İpucu
Uyku konusu önemli. Güvenli ve sağlıklı uyku her şeyden önemli.
Aşağıda güvenli uyku ile ilgili birkaç ipucu bulacaksınız.
- Amerikan Pediatri Akademisi’nin güvenli uyku önerilerine göre bebek, en az 1 yaşına gelinceye kadar sırtüstü yatırılmalı. Bu konu, ani bebek ölümü sendromu açısından çok önemli.
- Akademi bebeğin yan yatırılmasını da önermiyor.
- Bebek asla uyuduktan sonra divan, koltuk gibi yerlerde bırakılmamalı.
- Bebeğin üzerine yattığı şiltenin güvenlik açısından bebeğe uygun olması gerekir. Bebek sıkıca geçirilmiş bir çarşafın üstüne yatırılmalı. Yattığı beşik ya da karyolanın içinde yastık, yorgan, oyuncak gibi malzemeler bulunmamalı.
- Bebek kendi kendine dönmeyi öğrendiğinde kundak yapılmaktan vazgeçilmeli.
- Akademi mümkünse,bir bebeğin en az 6 ay, tercihen 1 yıl, ebeveyn yatak odasında ancak kendi yatağında yatmasını öneriyor.
Bebek İçin Hangi Tip Çorap Doğru?
Bebeğinizin çorapla daha rahat uykuya geçtiğini gözlemlediyseniz şimdi karar vermeniz gereken bir konu daha var: Bebek için hangi tip çorap doğru?
Sıcak ayaklar özellikle serin havalarda bebeğin uykuya kolay geçmesini sağlar. Ancak lütfen bebeğin fazla ısınıp ısınmadığını belli aralıklarla kontrol etmeyin ihmal etmeyin.
Bebek için uyku çoranı seçiminde aşağıdakilere dikkat edin.
- Bebeğin çorapları mutlaka pamuklu kumaştan olsun.
- Pamuk doğal bir malzemedir ve nefes alır.
- Pamuk gibi doğal, nefes alan ve terletmeyen kumaşları seçin.
- Çoraplar bebeğin ayaklarını asla sıkmasın.
- Daima lastiksiz ve dikişsiz çorapları bebek uyku çorabı olarak tercih edin.
- Çoraplar geceleri bebeğin ayağın çıkıyorsa, uyku tulumu ya da ayaklı tulum seçmeniz daha iyi olacaktır.
Bebek Uyku Çorabı
Bebek uyku çorabı olarak seçeceğiniz ürün mutlaka hava alan kumaştan yapılmış olmalı.
Piyasada bebek uyku çorabı olarak satılan ürünler var. Bunlar arasından seçim yapabilirsiniz.
Ancak bebek uyku çorabı etiketi altında bir ürün almak ne derece gerekli, o da sorgulanabilir.
Bebeğinizi, özellikle gece uykularında ayağında çorapla uyutmayı tercih ediyorsanız, çorabın aşağıdaki özelliklerde olmasına dikkat edin.
- Çorabın kumaşı pamuklu olsun. Kışın yün ürün tercih edebilirsiniz. Kumaşta önemli olan özellik, hava alması ve doğal olması.
- Çorabın yapıldığı materyal bebeği terletmemeli.
- Çorap bebeğin ayağını sıkmamalı. Bebeğin ayakları çorabın içinde rahat olmalı.
- Dikişsiz ve lastiksiz çorapları tercih ederseniz riske girmemiş olursunuz.
- Dikişsiz ve lastiksiz çoraplar bebeğin ayağında durmuyorsa, ayaklı tulumun üstüne uyku tulumu seçeneğini tercih edebilirsiniz.
Umarım size fayda sağlayan bir içerik okuduğunuzu düşünüyorsunuzdur ve yorumlarınızla katkıda bulunursunuz. Deneyimlerinizden faydalanmak bizi mutlu edecek ve kendimizi geliştirmemizi sağlayacaktır. Teşekkürler.
Kaynaklar: whattoexpect.com, raisingchildren.net.au, sleep.org, medicalnewstoday.com, sleepadvisor.org, healthline.com, helpingbabiessleep.com, caringforkids.cps.ca, clevelandclinic.org, hopkinsmedicine.org, hopkinsallchildrens.org, aap.org
