Harvard Üniversitesi’nin bir bildirisinde de yayınlandığı üzere anne sütü % 87 oranında su, % 3.8 oranında yağ, % 1 oranında protein ve % 7 oranında laktozdan meydana gelir. Bebeğin ihtiyacı olan besin öğelerinin ideal bir karışımıdır. İçeriğindeki yağ sütün sahip olduğu enerjinin % 50’sini sağlarken laktoz % 40’ını sağlar.
Yazımızda anne sütünün içeriği ve bu içeriği etkileyen unsurlar ile ilgili detaylı bilgiye ulaşacaksınız.
Anne Sütünün İçeriği Nedir?
Anne sütünün içeriği dinamiktir ve büyümekte olan bebeğin ihtiyaçlarına adapte olarak zaman içinde değişir.
Şimdi sütü içerdiği besleyici öğeleri, antienfektif özelliği, kolay sindirimi, biyoyararlılığı ve bebeğe uygunluğu açılarından inceleyelim.
Besleyici öğeler: Stanford Üniversitesi Çocuk Hastanesi uzmanlarına göre insanın yaşamda kalma becerisi güçlü kaslardan çok beyin gücüne, hızlı büyümeye ya da vücut büyüklüğüne bağlıdır. Tam da bu nedenle anne sütü beyin ve sinir sisteminin gelişimini en iyi şekilde destekleyecek besin öğelerine sahiptir.
Araştırmaya göre anne sütüyle beslenen bebekler büyüdükçe farklı niteliklerdeki zeka testlerinde daha iyi performans gösteriyor. Ayrıca bu bebeklerin görme fonksiyonları da çok daha iyi. Bunun nedeni, yapay formüllerde bulunmayan belli yağ asitleri zincirlerinin anne sütündeki varlığı.
Bebek, anne sütündeki şeker (karbonhidrat) ve proteinleri en etkin ve en kolay olacak şekilde kullanabiliyor. Anne sütü bebeğin ideal büyüme ve gelişim sürecini her anlamda destekleyecek mükemmel ilk gıdası.
Amerikan Pediatri Akademisi anne sütüyle beslenen tüm bebeklerin yaşamlarının ilk günlerinden itibaren günlük 400 ünite D vitamini desteği almalarını önerir.
Enfeksiyonu önleme (antienfektif) özelliği: Anne sütüyle beslenen bebekler belirgin bir şekilde daha az sindirim ve solunum sistemi hastalıkları ile kulak enfeksiyonlarına yakalanır. Sütün içindeki antikorlar enfeksiyonlara karşı koruma sağlar. Ayrıca anne sütü bebeğin bağşıklık sisteminin performansını en üst seviyeye taşıyan özelliklere de sahiptir. Bebeğiniz emme döneminde hasta olursa, bu büyük olasılıkla ciddi boyutta değildir.
Kolay sindirim: Anne sütü bebek için en hazmı kolay besindir. Bebeğin henüz olgunlaşmamış sindirim sistemi açısından bu çok önemlidir. Bebeğiniz az enerji harcar, ancak sütünüzü bileşenlerine eksiksiz biçimde ayırır. Bu şekilde sütün içindeki besleyici öğeler, antienfektif faktörler ve diğer tüm bileşenler bebeğin beden fonksiyonlarını çalıştırmak; bebeğin gelişimini ve büyümesini desteklemek için uygun hale gelir.
Biyoyararlılık: Bu, insan bedeninin bir besin maddesini oluşturan öğeleri en iyi şekilde nasıl kullanabileceğini anlatan bir ifade. Anne sütündeki besleyici öğelerin yüksek biyoyararlılığı şu anlama geliyor: Bebeğiniz sütün içindeki maddelerden çok daha fazla yararlanıyor; hatta yapay mamaların içerdiğinden çok daha az düzeydeki besin öğelerinde bile durum böyle. Nedenine gelince, bebeğinizin bedeni bu öğeleri etkin bir şekilde emip kullanabiliyor. Ayrıca bebeğiniz sindirimi ya da kullanımında zorluk yaşadığı besin içeriklerini “elemek” ihtiyacına yönelik olarak enerjsinin bir kısmını saklıyor. Müthiş bir sistem değil mi?
Uygunluk: Bebeğiniz için en uygun gıda, sütünüz. Bu ne demek? Sütünüz bebeğinizin sindirim sistemi tarafından hazmedilmeye uygun. Ayrıca bebeğin beden fonksiyonlarını en verimli biçimde gerçekleştirmesine imkan tanıyor. Anne sütüyle beslenen bebekler alerji kaynaklı cilt hastalıklarına ve astıma karşı daha dayanıklı olabiliyor.
Anne sütünün en mucizevi yönü bebek büyüdükçe onun ihtiyaçlarına göre şekillenmesidir.
Stanford Üniversitesi Çocuk Hastanesi uzmanları prematüre doğmuş bir bebeğin annesinin sütü ile normal zamanında doğmuş bir bebeğin annesinin sütünün şu öğeler açısından farklılıklar içerdiğinin altını çizer: 1) Besleyicilik 2) Antienfektif özellikler 3) Kolay sindirim 4) Biyoyararlılık 5) Bebeğe uygunluk.
Unutmayın, anne sütü, bebeğin içinde bulunduğu duruma göre o an için en çok ihtiyaç duyduğu besleyici ve koruyucu öğeleri içerir.
Ve işte tam da bu nedenle annenin sağlıklı ve dengeli beslenmesi sütün içeriğinin zenginliği açısından önem taşır.
Kolostrum (ağız sütü) Nedir?
Kolostrum doğumdan sonra annenin memesinden gelen ilk süte denir. Halk arasında “ağız sütü” olarak da bilinir.
Kolostrum, yağ oranı düşük ancak protein, vitamin, mineral ve antikorlar açısından zengin sarımsı renkte bir süttür. Bebek için doğal aşı görevi görerek onu hastalıklardan korur. Enerjisi yüksektir. Bebeğin bağırsağının olgunlaşmasını sağlayan büyüme faktörleri içerir. Bebeğin ilk kakasını kolay yapmasını sağlayarak yenidoğanlarda görülen sarılığın hafif seyretmesini sağlar.
John Hopkins Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından yayınlanan makalede anlatıldığı gibi bebek doğduktan sonra hamilelik hormonlarındaki düşüş, süt yapımını sağlayan prolaktin hormonunun çalışmaya başlamasını sağlar.
Prolaktin annenin göğüslerine artık çok miktarda süt yapma zamanının geldiğini “söyler“. Anne, genellikle bebek 3-5 günlük olunca prolaktinin yol açtığı sürecin sonuçlarını yaşamaya başlar; yani annenin göğüslerinden olgun süt gelir.
Olgun süt su, yağ, karbonhidratlar, protein, vitamin ve mineraller, amino asitler, enzimler ve beyaz hücreler içerir.
Sütün yapısının dinamik olduğundan söz etmiştik. Öyle ki bir emzirme seansı içinde de sütün içeriği değişir.
Başlangıçta su ve laktozdan zengin olan süt, emzirme sürdükçe yağ ve kaloriden zengin süte doğru geçiş yapar.
İlk birkaç haftadan sonra anne sütünün içindeki beyaz hücreler azalır ve emzirme devam ettikçe yüksek seviyesini koruyan lisozim (bir diğer antibakteriyel, bağışıklık sistemini güçlendiren) seviyesi artar.
Katı gıdaya geçiş sürecine kadar bebeğin kilo ve iştah artışıyla birlikte süt miktarı da artış gösterir.
Anne Sütü Neden Gereklidir?
Annenin bedeni bebeğin büyüme evrelerine onu göre en iyi şekilde destekleyecek sütü üretir. Anne sütü eşsiz bir besin kaynağıdır.
Anne sütünün bebeğin ve annenin sağlığı ile çevre açısından önemi büyüktür.
Başta Dünya Sağlık Örgütü olmak üzere dünyadaki tüm sağlık kuruluşları emzirmenin;
- İlk 6 ay tek başına,
- 6. aydan sonra ise uygun ek gıdalarla birlikte 2 yaşına kadar sürdürülmesini en sağlıklı ve güvenli beslenme biçimi olarak önerir.
Emzirme konusunda tam ve detaylı bilgiyi Bebek Emzirme: Temel Bilgiler, Detaylı Anlatımı (Emzirme Düzeni, Pozisyonları, Süreleri) yazımızda bulabilirsiniz.
Anne Sütü ve Bebek Bağışıklık Sistemi
Anne sütünün içeriğinde çok miktarda antikor yer alır. Bunlar bebeğin bağışıklığını güçlendirir ve onu hastalıklara karşı korur.
Araştırmalar anne sütüyle beslenen çocukların;
- Astım,
- Zatürre,
- Kulak enfeksiyonları,
- Alerji,
- Ani bebek ölümü sendromu,
- Çocukluk dönemi kanserleri,
- MS,
- Diyabet,
- Obezite
- Apandisit gibi rahatsızlıklara daha az yakalandığını gösteriyor.
Anne Sütü ve Hormonlar – Uyku
Anne sütünün içindeki hormonlar bebeği rahatlatıp uyku verir.
Annesini emen kolik ya da diş çıkarma evresindeki bir bebeğin sakinleşip uykuya geçmesi daha kolaydır.
Anne Sütü ve Bebek Zeka Gelişimi
Harvard Üniversitesi anne sütü tüketiminin yapısal bebek beyin gelişimini ve sonrasında IQ seviyesini desteklediğini söyler.
Anne sütünde beyin gelişimini hızlandıran özel maddeler bulunur.
Bu maddelerin doğum ağırlığı düşük ve/veya erken doğan bebeklerde daha belirgin olmak üzere zeka düzeyini artırıcı etkisi vardır.
Anne sütü bebeğin beyin transmitterlerinin (vericilerinin) ve bağışıklık sisteminin gelişmesini sağlar; böylece bebeğin beyin fonksiyonlarının sağlıklı çalışmasını destekler.
Bebek maması veya formül süt kullanımı bebekte birçok hastalığın ve gelişim bozukluğunun ortaya çıkmasına yatkınlık sağlayabilecek risk faktörüdür.
Anne sütü ve emzirme sosyal duygular ve pratik zekanın kaynağı olan sağ beyin gelişimini hızlandırır.
Anne sütü daha etkili fonksiyonlara, yani daha fazla zekaya sebep olur.
Bebeklerde zeka gelişimi ile ilgili detaylı bilgiyi Bebeklerde Zeka Gelişimi: Merak Edilen Herşey – Tüm Bilinmesi Gerekenler yazımızda okuyabilirsiniz.
Anne Sütünün Ağrı Kesici Etkisi
Emzirmenin ağrı kesici etkisi de bilinir.
Araştırma sonuçlarına göre emerken aşı yapılan bebekler daha az ağlar.
Bebeklerin anne sütü emdiği sırada çok daha az stres hormonu salgıladığı ispatlanmıştır.
Emzirme Bebeğe Kendini Güvende Hissettirir
Emzirme anne ve bebek arasındaki bağı güçlendirir. Bu nedenle emzirmenin psikolojik açıdan da etkileri büyüktür.
Bebek annenin kucağında, annesine temas ederek, güven içinde beslenmesini sürdürür.
Bebeklerde Zeka Gelişimi yazımızda belirttiğimiz üzere bebeğin kendini güvende hissetmesi ve anne sütü içmesi;
- DNA sentezlenmesi,
- Büyüme hormonu salgılanması,
- Beyin transmitterlerinin gelişimi ve
- Beyin nöronlarının iletişimi için gerekli olan miyelin sağlanmasının temeli olan glial hücre bölünmesinin gerçekleşmesini sağlar.
Emzirmek Anneye Kilo Kaybettirir
Bilinen bir gerçek var ki emzirmek anneye kilo kaybettirir.
Emzirme sayesinde günde fazladan 200-500 kalori harcayan anne, spor salonlarında ter atmak yerine bebeğini besleyerek kilolarını verir.
Anne Sütünün Kolaylığı
Emzirmek bedava. Ayrıca doğru teknikle emzirmeyi öğrendikten sonra zahmetsiz de. Anne sütü her zaman hazır. Isıtma, pişirme telaşı yok. Anneye ve ekonomiye yararları büyük.
Emzirmenin Anne Psikolojisine Etkisi
Emzirme sırasında açığa çıkan oksitosin hormonu;
- Annenin iyi olmasını ve sakin kalmasını,
- Bebeğine daha güçlü bağlanmasını sağlar.
Emzirmenin Annenin Fiziksel Sağlığına Etkisi
Emzirmek annenin fiziksel sağlığı için de yararlıdır.
- Annenin rahminin normal boyutuna geri dönmesine destek olur ve hemoroidi engeller.
- Osteoporoz, göğüs ve yumurtalık kanseri gibi kanser türleri emziren annelerde daha az görülür.
- Anne ne kadar uzun süre emzirirse menopoz öncesi dönemde göğüs kanserine yakalanma riski o derece azalır.
Emzirmenin Dünya açısından herhangi bir kaynak tüketimine ve kirliliğe yol açmadığını düşünürsek anne sütünün gezegenimize destek olduğunu da söyleyebiliriz.
Ancak şunu da unutmamak gerekir. Kimi zaman anneler bebeklerini kendi sütleriyle besleyecek şartlara sahip olamayabilir. Bu gibi durumlarda da bebeğin formül mamalarla beslenmesi hiçbir koşulda o kişinin anneliğinin sorgulanmasını gerektirmez.
Anne Sütü Yapan Yiyecekler
Süt yapımı için en etkili uyarı, bebeğin emmesidir.
Bebek emmezse süt üretilmez. Bu nedenle bebek doğar doğmaz emzirilmelidir.
Süt yapımını artırmak için bebeğin günde en az 10 kez doğru teknikle emzirilmesi gerekir.
Süt yapımı için gereken prolaktin hormonu meme ucu uyarısıyla artabilir.
Bunun dışında anne sütünü artırmada en etkili olduğu bilinen iki teknik var:
- Su içmek ve dinlenmek
“İyi dengelenmiş bir diyet ve yeterli miktarda sıvı alımı emziren annenin beslenmesinin temelini oluşturur” diyor Stanford Üniversitesi’nden uzmanlar.
Bu arada annenin süt vermek konusunda kendine duyduğu güven, stres faktörlerini mümkün olduğunca hayatından uzaklaştırması ürettiği süt miktarı üzerinde büyük etkiye sahiptir.
Annenin iç sesini dinlemesi, bedeninin ihtiyaçlarına kulak vermesi bu dönemin en önemli reçetesi.
Süt yapan yiyeceklere gelince… Anne ve bebek sağlığı konusunda çalışan uzmanlar bu konuda farklı görüşlere sahip. Anne sütü yapan yiyecekler yazımızda da detaylı biçimde ele aldığımız üzere genellikle anneye kilo aldırmayacak ve sağlığına zarar vermeyecek her türlü gıdanın denenebileceği öneriliyor.
- Ispanak, ısırgan, karalahana, kırmızı pancar gibi koyu yeşil yapraklı sebzelerin içindeki fitoöstrojenler süt salgılamak için ihtiyaç duyulan hormonları üretmenize yardımcı olur.
- Yulaf kolestrolü düşürür ve kan basıncını düzenler. Ayrıca rahatlatıp enerjinizi yükseltir. Bu da süt üretimi için önemli bir özelliktir.
- Kayısı, incir, hurma bilinen en iyi süt artırıcılardandır. Lif, potasyum, kalsiyum, A ve C vitaminleri açısından zengindirler. Kayısı triptofan denilen ve süt üretimini sağlayan prolaktin hormonunu tetikleyen bir madde de içerir.
- Rezene fitoöstrojenler açısından zengindir ve sütü artırmaya yardımcı en iyi bitkilerden biridir. Ayrıca sindirim sorunlarına da iyi gelir.
- Havuç da yeşil sebzeler gibi fitoöstrojen içerir. Aynı zamanda beta karoten ve A vitamini yönünden zengindir.
Her ne kadar doğa bize sonsuz kaynaklar sunsa da görev her zaman kişinin kendisine ve yol gösterici olarak doktora düşüyor.
Annenin deneyerek bedeninin süt üretmesine yardımcı gıdaları bulması ve bu gıdaları doktoruna danışarak doğru miktarlarda alması her türlü reçeteden çok daha önemli.
Anne sütünü artırmak ve daha kaliteli hale getirmek için tüketebileceğiniz doğal yiyeceklerin tam listesini Anne Sütü Yapan ve Artıran 29 Doğal Yiyecek yazımızda bulabilirsiniz.
Bebeğin Günde Ne Kadar Anne Sütüne İhtiyacı Var?
Araştırmalara göre yenidoğan bebeğin 24 saatlik zaman dilimi içinde ortalama olarak 8-12 kez emzirilmeye ihtiyacı vardır.
Anne sütünün alım miktarı bebek emzirme yazımızda da detaylı bir şekilde incelediğimiz üzere
- İlk 6 ayda günlük ortalama 750 ml civarındadır.
- 6. aydan sonra katı gıdaya geçişle birlikte anne sütü alımı azalabilir ancak yine de anne sütü bebeğin temel kalori ve besin kaynağıdır.
- 7. ay itibariyle bebeğin emme sıklığı 3-5 kez olabilir. Her beslenmede de ortalama 6-7 gr süte ihtiyaç duyarlar.
Anne Sütünü Azaltan Yiyecekler
Anne sütünün devamı ve kalitesi için sigara ve alkolden uzak durmak gerekir.
Alkol ve sigara sütün kalitesini etkilediği gibi üretilen süt miktarını da azaltır!
Kahve ve çay tüketimini günde iki bardakla sınırlamak en doğrusu. Bunun yanı sıra annenin adaçayı, maydanoz, kekik, civanperçemi ve kuzu kulağı tüketmemesi de önerilir çünkü bu gıdaların da bazı vakalarda sütü azalttığına dair veriler mevcut.
Özellikle adaçayının sütü azalttığı bilimsel çalışmalarla da kanıtlanmış durumda.
Diğer yandan acı biber ve tuzlu yiyeceklerin tüketiminde de dikkatli olmak gerekir.
Acı biberin içindeki yakıcı molekül “kapsaisin” süt yoluyla bebeğe geçer ve bebeği rahatsız eder; bebek emmek istemez ve sonuç olarak annenin süt yapımı giderek azalır.
Turşu ve salamura yiyeceklerin de anne sütünü azaltmanın yanı sıra annede ödeme yol açtığı da biliniyor.
Uzmanlar emzirme süresince bu gıdaları diyetten çıkarmanın uygun olduğunu söylüyor.
Anne Sütünü Zehirleyen Yiyecek ve İçecekler
Anne sütü verirken mevsimine uygun, doğal gıdalarla dengeli ve sağlıklı beslenmek hem anne sağlığı hem de bebek sağlığı için önemli.
Yediklerinin süt aracılığıyla bebeğe geçtiği düşünüldüğünde annenin emzirme süresince her türlü
- Kimyasal içerikli üründen,
- Ağır metal içerebilecek balık türlerinden,
- Kabuklu deniz ürünlerinden,
- Trans yağlardan,
- Hazır gıdalardan,
- Gazlı içeceklerden,
- Şarküteri ürünlerinden,
- Alkol ve sigaradan uzak durması sütünün sağlığı ve kalitesi açısından önemlidir.
Alkol ve Anne Sütü
Alkol aldığınızda kanınızdaki alkol miktarı kadar alkol, sütünüze de geçer.
Nadir olarak içtiğiniz bir kadeh şarap büyük olasılıkla bebeğinizi çok etkilemez. Ancak düzenli ya da aşırı alkol tüketimi
- Bebeğin huysuz ve uykusuz olmasına,
- Kilo alımının azalmasına yol açar.
Bebeğin sağlığı ve gelişimi tehlikeye girer.
Özellikle 3 ayın altındaki bebeklerde bu durum büyük sakıncalar doğurur.
Yenİdoğanın henüz olgunlaşmamış karacİğerİ alkolü hızla İşlemden geçİrİp bedenden atamaz.
Uzmanlar hamilelikte ve emzirme sürecinde alkol tüketimini önermez. Ancak özel bir etkinlikte bir kadeh alkol almak isteyen annenin de bu sosyal ihtiyacını gidermesi açısından planlama yapması tavsiye edilebilir.
Anne, sütünü verdikten hemen sonra alkol alırsa, bir sonraki emzirme seansına kadar bedeni alkolü metabolize edebilir.
Alkol miktarı bir kadehi geçecekse annenin alkol öncesi sütünü sağıp saklaması ve bedeni alkolden arınana kadar emzirmemesi önerilir.
Emzirirken İlaç Kullanmak
Amerikan Pediatri Akademisi anneleri, emzirirken doktor kontrolü altında sadece çok gerekli durumlarda, en düşük dozda ve en kısa süreli olacak şekilde ilaç kullanmak konusunda uyarıyor.
Ve ilaç kullanımı durumunda annelere bebeklerini şu gibi durumlar açısından sıkı takip etmelerini öneriyor:
- İştah kaybı
- Aşırı ağlama
- Kusma
- Deride döküntü ve kızarıklık
- Diyare
- Beklenmeyen uyku hali (olması gerekenden fazla)
Emzirmek ve Antibiyotik
Enfeksiyon durumunda annenin antibiyotik alması gerekebilir.
Emzirme sırasında antibiyotik kullanımı doktor gözetiminde anne ve bebeğine özel şekilde mümkün olabilir.
Emziren anne ne yese sütüne geçtiği için emziren anne ve bebeğe verilebilecek ilaçları kullanabilir.
Emziren annenin kesinlikle almaması gereken ilaçlar ise;
- Bazı kanser ilaçları,
- Sarası olanlarda kullanılan bazı ilaçlar
- Bazı depresyon ilaçlarıdır.
Emzirmek ve Sigara
Yaşam kalitesi ve sağlık üzerinde olumsuz pek çok etkisi olan sigarayı hiçbir dönemde içmemek gerekir ama özellikle hamilelik ve emzirme dönemlerinde bebeğin sağlığına da etkileri olduğunu düşünerek hiç içmemek gerekir.
Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin sigaranın çocuklar üzerindeki etkilerini anlatan bir yayınında sigara dumanına maruz kalan çocukların ani bebek ölümü (SID) sendromu riskinin arttığına değiniliyor.
Ayrıca bulunduğu ortamda sigara içilen ve pasif içici konumunda olan çocuklarda kronik öksürük ve zatürree gibi solunum yolu rahatsızlıkları riski de artıyor.
Emzirme döneminde sigara içen annenin sütüne zararlı maddeler karışabiliyor. Bu da bebeğin sigaranın zararlı etkilerine bir ölçüde maruz kalması demek.
Şimdi sigaranın emzirme ve süt üretimi üzerindeki etkilerine bakalım:
- Sigara süt üretimini azaltabilir. Çok sigara içen annelerin bebek için yeterli sütü hiçbir zaman üretememesi bile mümkün.
- Sigara hamile ve emziren kadınlarda süt üretimin başlatma ve devam ettirme görevi gören prolaktin hormonu seviyesini düşürür.
- Ağır içicilerin sütten çabuk kesilmesi de mümkündür.
- Sigara içen annelerin bebekleri daha huzursuz ve uykusuz olabilir.
- Bazı bebekler anne sütünde sigara kokusu ve tadı alabilir ve emmeyi reddedebilir.
- Bazı durumlarda çok sigara içilmesi bebeklerde kusma, karın bölgesinde kramp ve diyare ile sonuçlanabilir.
Anne Sütü Beslenme Uzmanı
Beslenme Uzmanı Uzman Diyetisyen Aysu Sevin Ülker anne sütünün önemi ve emziren annelerin beslenmesine dair önerilerini bizimle paylaşıyor.
Emziren Anneler Nasıl Beslenmelidir?
Anne sütü içeriği bebeğin ihtiyacına göre değişen, her annenin kendi bebeğine özgü ürettiği mucizevi besindir.
Bebeğimize Yeterli Anne Sütü Sağlayabilmek İçin Neler Yapmalıyız?
Mükemmel Anne Olmaya Çalışırken İhmal Edilen Uyku
Anne muhakkak bulabildiği her fırsatta dinlenmeli, hatta mümkünse uyumalıdır.
Dinlenmiş bir annenin süt miktarı bebeğinin ihtiyacı kadar artmaya devam eder.
Çevresel Faktörlerin Yarattığı Stres
Çevreden duyduklarınıza kulak asmayın. O sizin bebeğiniz ve tabi ki siz onun için her anlamda elinizden geleni yapmaya çalışıyorsunuz.
Stres, üzüntü ve/veya kaygı anne sütünü azaltan etmenlerin başında gelir.
Yeterli Su Tüketimi
50-60 kg ağırlığındaki bir kadının günlük tüketmesi gereken su miktarı yaklaşık 2 lt’dir. Fakat gebe veya emziren bir annenin ihtiyacı vücut ağırlığına göre 3-4 lt arasında değişir.
Anne sütünü artıran etmenlerin başında gelen su tüketimini fazla abarttığımızda (6 lt ve üstü) anne sütü kalitesi ve miktarında azalmalar görebiliriz.
Yeterli ve Dengeli Beslenme
- Sabahları yapılan zengin bir kahvaltı,
- Her emzirmeden sonra 2 bardak su,
- Bir meyve veya kuruyemiş şeklinde yapılan bir ara öğün,
- Düzenli yenilen öğle ve akşam yemekleri anne sütü kalite ve miktarında azalma olmaması için çok önemlidir.
Örnek Ara Öğün
1 kase mümkünse ev yapımı yoğurdun içine isteğe göre 2-3 yemek kaşığı yulaf ezmesi, 2 hurma ya da 2 kurukayısı veya 2 bütün ceviz, az miktarda tarçın (canı çok tatlı çeken anneler biraz bal da olabilir) koyulabilir.
Anne Sütünün Miktarı ve Kalitesi İçin
- Baklagiller,
- Yeşil yapraklı sebzeler,
- Dereotu,
- Havuç,
- Rezene çayı,
- İncir,
- Hurma,
- Dut (kuru veya taze),
- Üzüm,
- Kuru meyveler ve kuruyemişler tüketilebilir.
Üzerine yapılmış çalışma bulunmasa da yemekler içerisindeki pişmiş soğan, sarımsak, bulgur ve malt süt salınımına genellikle pozitif etki yapar.
Bebekte infantil kolik veya inek sütü alerjisi gibi durumlarda ise ona özel bir beslenme programı uygulamanız gerekir. Ayrıca
- Kafein alımını sınırlandırmalı,
- Lahana, karnabahar gibi sindirimi zor, gaz yapıcı sebzelere beslenmenizde çok sık yer vermemelisiniz.
Gaz problemi için (anne veya bebek)
- Rezene çayına bir tutam papatya karıştırıp içine 1 çay kaşığı ucuyla kimyon atıp 5 dakika kaynar suda beklettikten sonra süzerek içebilirsiniz. Günde 3 defa rezene çayı tüketiminde hiçbir problem yoktur.
Anne Sütünü Artıran Yiyecekler – İbrahim Saraçoğlu
Prof. Dr. İbrahim Saraçoğlu bitkisel ürünlerle yaptığı çalışmalar sonucu pek çok formül geliştirmiştir.
Saraçoğlu’nun emziren anneler önerdiği anne sütünü artırıcı yiyecekler ise şunlar:
- Dut,
- Dut kurusu,
- Beyaz üzüm,
- Kereviz ve taze kereviz yaprağı,
- Tere,
- Kıvırcık,
- Dereotu,
- İncir,
- Havuç,
- Bal kabağı,
- Rezene,
- Sumak
- Maden suyu.
Anne Sütünü Artıran Yiyecekler – Canan Karatay
Prof. Dr. Canan Karatay, “Anne Adayları ve Hamileler için Karatay Diyeti” isimli kitabındaki Lohusalara Altın Öğütler bölümünde tüm bireyler için önerdiği sağlıklı beslenme ve yaşam biçimi tavsiyelerinin doğum yapmış anneler için de geçerli olduğundan söz eder.
Karatay’a göre özellikle sütü artırıcı yiyecekler aramaktansa doğal beslenmeye geçmek daha doğru bir yaklaşım olur.
Karatay,
- Hamilelikten en az 6 ay önce yaşam biçimini değiştirmeyi,
- Tüm hazır ürünlerden, kızartmalardan, her türlü ekmek, şarküteri ürünü, şeker ve suni tatlandırıcıdan, tütsülenmiş balık ve et ürünlerinden, patates ve mısırdan, marketlerde satılan kapalı çiftlik tavuklarından, karpuz ve kavun gibi doğal da olsa fazla şeker içeren, glisemik indeksi yüksek meyvelerden uzak durmayı,
- Doğal antioksidan, vitamin ve mineralleri tüketmeyi,
- Mevsimine göre sağlıklı pişirme yöntemleriyle hazırlanmış gıdaları yemeyi,
- Bol su içmeyi önerir.
Karatay, doğal beslenen annenin sağlıklı bir hamilelik geçirip bebeğini sağlıkla emzireceğinden ve aynı zamanda bebeğin de sağlıklı gelişimini sağlayacağından söz eder.
Bebeğin ilk 6 ayı içinde beslenmesi ve büyümesi için gerekli gerçek doğal ve en mükemmel gıda anne sütüdür. Anne sütünde her türlü hayvansal protein, hayvansal yağ, Omega-3 bulunur.
Emzirme konusunu detaylı incelemek için Bebek Emzirme: Temel Bilgiler, Detaylı Anlatımı (Emzirme Düzeni, Pozisyonları, Süreleri) yazımızı okuyabilirsiniz.
Umarım size fayda sağlayan bir içerik okuduğunuzu düşünüyorsunuzdur ve yorumlarınızla katkıda bulunursunuz. Deneyimlerinizden faydalanmak bizi mutlu edecek ve kendimizi geliştirmemizi sağlayacaktır. Teşekkürler.
Kaynaklar: 99 sayfada bebek beslenmesi- Prof. Dr. Gülbin Gökçay ile söyleşi (Türkiye İş Bankası Yayınları), breastmilk.com, mayoclinic.org, healthychildren.org, stanfordchildrens.org, babycenter.com, Anne Adayları ve Hamileler için Karatay Diyeti (Prof. Dr. Canan Efendigil Karatay), stanfordchildrens.org, harvard.edu
