Konak yenidoğan bebeklerde yaygın rastlanan bir cilt sorunu.
Kesin nedeni bilinmiyor. Ancak bugüne kadar kaydedilen vaka örnekleri ve araştırmalara göre bebeğin cildinin yağlanması en belirgin neden.
Hamilelik esnasında annenin değişen hormon seviyeleri bebeğin cildinin yağlanmasına yol açabiliyor. Bebek gelişimiyle ilgili her konuda olabildiği gibi dengenin sağlanması da zaman alıyor.
Yazımızda konakla ilgili doğabilecek tüm soruların cevaplarını araştırdık.
Her zamanki gibi bebeğinizle ilgili en sağlıklı ve doğru bilgiyi konunun uzmanı bir doktordan alabileceğinizi unutmayın.
Konak Nedir?
Konak yenidoğan bebeklerde görülen bir cilt sorunudur.
Yenidoğan döneminden başlayıp 2 yaşına kadar devam edebilir.
Ancak genellikle 3-6 ay arasında kendiliğinden düzelir.
Bebeğin genellikle kafasında; kalın, kabuksu ve yağlı yapıda, rengi çoğunlukla sarıya dönük kepeğe benzer parçalar oluşur.
Bazen hafif kızarıklık da gözlemlenir.
Konak tıpta infantil seboreik dermatit olarak ifade edilir.
Konak Sadece Saç Derisinde mi Olur?
Daha çok saçlı deride olsa da bazı durumlarda,
- Yüz
- Kaş ve kirpikler
- Koltukaltı
- Kulak arkası
- Burun kenarları
- Bez bölgesinde de gözlemlenebilir.
Bu bölgeler yağ hücrelerinin fazla olduğu bölgelerdir.
Ciltteki bu sarıya dönük, pullu, yağlı ve dökülen tabaka saçlı deride olursa konak denir.
Vücudun diğer bölgelerine yayıldığında daha çok infantil seboreik dermatit olarak adlandırılır.
Konak Bebeğin Genel Sağlığını Etkiler mi?
Konak bebeğin genel sağlık durumunu etkilemez.
Bebeğin uykusunu ya da beslenmesini bozmaz.
Bebeği huzursuz etmez.
Bebekte ağrı ya da kaşıntıya neden olmaz.
Konak vücudun ürettiği zararsız ve geçici bir tabakadır.
Egzama ya da kepeklenmeden farklı bir durumdur.
Genellikle haftalar içinde kendiliğinden kaybolur. Ancak takip gerektirir.
Konak Ne Sıklıkta Olur?
Yenidoğan bebeklerin yaklaşık yarısında, 2-6. haftalar arasında konak durumuna rastlanır.
Yaygın bir durumdur.
Kesin nedeni bilinmez.
Kendiliğinden geçer. Ancak takip gerektirir.
Bazı durumlarda konağa mantar enfeksiyonu eşlik edebilir. Bu durum tedavi gerektirir.
Bebeklerde Konak Neden Olur?
Bebeklerde konağın kesin nedeni bilinmiyor.
Aşağıda Cleveland Klinik uzmanlarının belirttiği ve üzerinde en çok durulan olası iki nedeni bulacaksınız.
- Bebekteki yağ bezlerinin (sebum bezleri) aşırı çalışması: Bunun nedeni hamilelik esnasında anneden geçen hormonlar. Yağ bezleri bebeğin kafasında bulunur. Bilim adamları hamilelik sırasında annenin vücudunda değişen hormon seviyelerinin bebeğin yağ bezlerinin aşırı çalışmasına yol açabileceğini söylüyor. Normal cilt hücreleri deskuamasyon (pul pul dökülme) adı verilen bir süreçte dökülür. Ancak ortamda yağ fazlalığı varsa hücreler kafaya yapışıp kalır. Bunun bebeğe bir zararı yoktur.
- Bebekteki yağda gelişen bir çeşit mantar: Malassezia Furfur adlı bu mantar yağ bezlerinin çok fazla çalışması durumunda çoğalır.
Johns Hopkins Çocuk Hastanesi uzmanlarına göre seboreik dermatit en çok bebeklerde ve 13-19 yaş arasındaki gençlerde olur. Çünkü bu dönemlerde hormon seviyeleri çok yüksektir. Cilt yağlanır.
Johns Hopkins uzmanlarına göre sert hava koşulları, yağlı cilt, bağışıklık sistemindeki sorunlar, stres ve ciltle ilgili başka sorunlar da çocukta konak oluşumuna yol açabilecek etkenler.
Konak Belirtileri Nelerdir?
Johns Hopkins Çocuk Hastanesi uzmanları konağın her bebekte farklı bir görünüme sahip olduğunu söylüyor.
Bazılarında pullanmalar belli bir bölgede grup halinde olabilirken bazılarında daha yaygın bir görüntü gözlemlenebiliyor.
Konağın genel belirtileri aşağıda yer alıyor:
- Kafa derisindeki kalın, kahverengi, turuncu ya da sarı pullu tabaka ya da kabuklar
- Genellikle beyaz ya da sarı pullarla kaplı yağlı kepeğimsi parçalar
- Derinin pul pul olması
ÖNEMLİ NOT: Cleveland Klinik uzmanları konağın, sadece saç derisinde görülen bir seboreik dermatit durumu olduğunu söylüyor.
Yani, bebeğin
- gözkapaklarında,
- boyun ile kol kıvrımlarında,
- kulaklarının arkasında,
- yüzünde
- ve bez bölgesinde kırmızılık ve pullanma varsa, bu duruma konak değil seboreik dermatit diyorlar.
Unutmayın, bebeğinizin durumu her zaman ona özeldir. Buradaki bilgiler genel ve bilgi vermek amaçlıdır.
Bebeğinizle ilgili en sağlıklı ve doğru bilgiyi her zaman onu takip eden doktorundan, konunun uzmanı bir hekimden alabilirsiniz.
Konak Alerjik Bir Durum Mudur?
Konak alerjik bir durum değildir.
Ancak yaşamının henüz ilk haftalarını yaşayan bebeğinizin saç derisinin birden pullarla kaplanması, kimi zaman yer yer kızarması sizde alerji şüphesi uyandırabilir.
Bu normal bir durum.
Konak ile alerji arasındaki en büyük fark, konakta bebeğin kaşıntı hissetmemesi. Böylece konak bebekte huysuzluk, rahatsızlık gibi durumlar yaratmaz.
Ancak alerji halinde bebek kaşınabilir ve bu da bebekte rahatsızlık oluşturur. Bebek kafasını nereye bulursa sürtmek ve kaşımak isteyebilir.
Ayrıca uzmanlar konağı olan bebeklerin ileride alerjik bir duruma diğer bebeklere göre daha yatkın olmadığını söylüyor.
Konak Bulaşıcı Mıdır?
Konak bulaşıcı değildir.
Bir bebekten başka bir bebeğe ya da yetişkine bulaşmaz.
Çok nadir durumlarda bebekte huzursuzluğa yol açar ya da kaşıntı yapar.
Konak alerjik bir durumdan kaynaklanmaz.
Yetersiz hijyen konağa neden olmaz.
Konak bir enfeksiyon ya da mantar hastalığı değildir.
Konak sonrası bebekte yara izi kalmaz.
Hangi Bebeklerde Konak Riski Daha Yüksektir?
Cleveland Klinik uzmanlarına göre aile öyküsünde egzema ya da astım olan bebekler konağa daha yatkın olabilir.
Kız ya da erkek bebekler arasında konak görülme oranı eşittir.
Konak Bebeğin Saçlarına Zarar Verir Mi?
Konak bebeğin saçlarına zarar vermez. Bölgesel ya da tam saç dökülmesi yaratmaz.
Bazı durumlarda belli belirsiz saç dökülmesi olabilir. Ama bu durumda da saç kökleri zarar görmez.
Bebekte belirgin saç dökülmesi olması başka bir sağlık durumuna işaret edebilir. Mutlaka bir doktora danışmanız gerekir.
Konak Tedavisi Nasıl Olur?
Kidshealth uzmanlarına göre bebeklerde konak ve seboreik dermatit genellikle haftalar ya da aylar içinde kendiliğinden geçer.
Ancak bu süreçte bebeğin başındaki konağı yumuşatmak ve temizlemek isteyebilirsiniz.
- Konağı olan bebekler her gün yıkanır. Bebeğin banyosu sırasında, sadece haftada 2 kere olmak kaydıyla, yumuşak ve göz yakmayan bir bebek şampuanı kullanmalısınız.
- Banyo sonrası bebeğin başındaki kabukları, çok nazik bir şekilde, yumuşak bir fırça yardımıyla alabilirsiniz.
- Kabuklar kendiliğinden kalkmıyorsa kesinlikle koparma yoluna gitmeyin. Bu noktada önemli olan konağı yumuşatmak. Bunun için bebeyağı, zeytinyağı, hindistancevizi yağı, badem yağı gibi ürünler kullanabilirsiniz.
- Bebeğin başındaki konaklı bölgeleri yumuşak hareketlerle yağlayın ve bir süre bekleyin. Pullanmaların yumuşadığından emin olduktan sonra uygun bir fırça ile kabukların çıkmasına yardım edin. Yine kesinlikle koparmayın. Daha sonra bebeğin saçını şampuanla yıkayın.
- Bebeğin saçını tararken konak tarağı, bebek tarağı ya da sık ve ince dişli tarak kullanabilirsiniz.
ÖNEMLİ NOT: Kullandığınız bebek şampuanının konağı temizlemede etkisiz olduğunu düşünüyorsanız doktorunuzdan işinizi kolaylaştıracak başka bir ürün için tavsiye alın.
Bebeğin bedeninin başka bölgelerine yayılan seboreik dermatit için doktorunuz uygun bir krem önerecektir.
Doktorunuza danışmadan bebeğin cildinde herhangi bir ürün kullanmayın.
Konak Ne Kadar Sürer?
Konak çok nadir durumlar dışında ilk 1 yılda geçer. Bazen 2 yıla kadar uzadığı da olur.
Ancak genellikle bebekleri ilk 6 ayda terk eder.
Konağın ne zaman biteceği bazı faktörlere bağlı olabilir. Bunlar:
- Durumun ciddiyeti: Konak çoğunlukla hafif geçen ve bebeğe zarar vermeyen bir cilt durumudur. Ancak mantar enfeksiyonuna dönüştüğü durumlar nadir de olsa olur. Bu durumda bir çocuk doktoru ya da pediatrik dermatolog tedavisi gerekir.
- Bebeğin başının nasıl temizlendiği: Konak genellikle özel bir tedavi gerektirmez. Ancak evde yapılan uygulamalar önem taşır. Öncelikle konağı olan bebek her gün yıkanır. Haftada iki kere şampuan uygulanır. Banyo sonrası bebeğin saçı uygun bir fırçayla taranır. Bebeğin başında biriken pullar, kabuklar nazikçe temizlenir.
- Bebeğin saçlı derisindeki tahriş seviyesi önemlidir: Bebeğin saçlı derisinde herhangi bir tahriş, ciddi kızarıklık oluşursa iyileşme bu duruma bağlı olarak uzayabilir. Enfeksiyon oluşma riski vardır. Doktor kontrolü şarttır.
Hangi Durumlarda Acil Doktora Başvurmak Gerekir?
Çoğu vakada konağın evde takibini yapmak ve geçmesini beklemek yeterlidir.
Ancak Johns Hopkins Çocuk Hastanesi uzmanlarına göre aşağıdaki durumlarda bebeği mutlaka bir doktorun görmesi gerekir.
- İlk kez konak gördüğünüzde (bir doktorun bebeğin yaşadığı durumu konak ya da başka bir cilt rahatsızlığı açısından değerlendirmesi gerekir),
- Bebeğin saçlı deri dışındaki bölgelerinde seboreik dermatit oluşumu varsa,
- Evde yaptığınız uygulamalar başarısızsa,
- Belirgin kaşıntı varsa,
- Bebekte saç dökülmesi gözlemleniyorsa,
- İrinli akıntı, yoğun kızarıklık görülüyorsa, konaklı bölgede ısı artışı varsa (enfeksiyon riskine işaret ediyor olabilir)
- Bebek huzursuzsa,
- Bebeğin bağışıklığı düşükse ve seboreik dermatit gelişmişse,
- Bebek kilo alamıyorsa vakit kaybetmeden doktora başvurmanız önemli.
Konak Tedavisinde Nelerden Kaçınmak Gerekir?
Bebeğinizi doktora götürdünüz ve başındaki pullanmanın (kepeklenme, kabuklanma vs.) konak olduğunu öğrendiniz.
Doktorunuz evde yapabileceğiniz uygulamaları anlattı. Siz de uygulamaya başladınız. Ancak zaman zaman aklınıza başka fikirler de geliyor. Ya da yakınlarınız size yardım etmek için yeni fikirler ortaya atıyor.
Destek almak çok güzel.
Ancak söz konusu sağlık olunca bazı konulara dikkat kesilmek ve bir bilene danışmana gerekir.
Peki konak tedavisinde ya da konağın geçmesini beklerken neleri yapmaktan kaçınmak gerekir?
- Bebeğin cildinin hassas olduğunu unutmayın. Kimyasal içerikli ürünler kullanmayın.
- Elma sirkesi, kullanımından emin olmadığınız aromaterapik yağlar, başka bazı bitkisel içerikler bebeğinize yarardan çok zarar verebilir. Bunların kullanımında mutlaka doktorunuza danışın.
- Kepek şampuanlarını denemeyin.
- Doktorunuz reçetelendirmedikçe mantar kremi ya da kortizollü kremler kullanmayın.
- Kükürtlü şampuanları doktorunuza danışmadan denemeyin.
- Bebeğin kafasındaki pulları, kabukları tırnağınızla koparmayın. Cilt enfeksiyonu gelişebileceğini unutmayın.
Umarım size fayda sağlayan bir içerik okuduğunuzu düşünüyorsunuzdur ve yorumlarınızla katkıda bulunursunuz. Deneyimlerinizden faydalanmak bizi mutlu edecek ve kendimizi geliştirmemizi sağlayacaktır. Teşekkürler.
Kaynaklar: clevelandclinic.org, kidshealth.org, mayoclinic.com, hopkinsallchildren.org, dermareading.co.uk, thebump.com
